โลกแบ่งขั้วเทคโนโลยี! สหรัฐฯ-จีนต่อสู้ช่วงชิงความเป็นหนึ่ง  ประเทศขนาดกลาง-เล็กถูกบีบให้เลือกข้าง ไทยเผชิญความท้าทาย!

24-4-2025

   เทคโนโลยีไม่สามารถเป็น "สมบัติร่วมของโลก" ได้อีกต่อไปเหมือนในยุคโลกาภิวัตน์ช่วงทศวรรษ 1990 การแข่งขันระหว่างสหรัฐฯ และจีนกำลังบีบให้ประเทศต่างๆ ต้องตัดสินใจเลือกฝ่าย สำหรับไทย การวางแผนเชิงกลยุทธ์ การลงทุนในศักยภาพทางเทคโนโลยีภายในประเทศ และการสร้างความร่วมมือกับประเทศที่มีแนวคิดเหมือนกันจะเป็นกุญแจสำคัญในการนำทางภูมิทัศน์เทคโนโลยีที่แบ่งแยกมากขึ้นนี้ โดยการรักษาผลประโยชน์แห่งชาติและความเป็นอิสระทางเทคโนโลยีให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

โลกกำลังแบ่งออกเป็นสองขั้วทางเทคโนโลยีอย่างรวดเร็ว โดยมีสหรัฐอเมริกาและจีนเป็นศูนย์กลาง บีบให้ประเทศขนาดเล็กและขนาดกลางเช่นไทยเผชิญความจำเป็นที่จะต้องเลือกฝ่าย สถานการณ์ที่กำลังพัฒนานี้มีนัยสำคัญต่ออนาคตประเทศ ไม่เพียงในมิติเศรษฐกิจ แต่ยังรวมถึงความมั่นคงและอธิปไตยทางเทคโนโลยี

สงครามเทคโนโลยีกำหนดระเบียบโลกใหม่

การแข่งขันระหว่างมหาอำนาจขยายขอบเขตจากสนามรบแบบดั้งเดิมสู่พื้นที่ของไมโครชิป ปัญญาประดิษฐ์ และการคำนวณควอนตัม ในระเบียบโลกที่มีขั้วเทคโนโลยีใหม่นี้ การควบคุมเทคโนโลยีขั้นสูงกลายเป็นตัวกำหนดวิถีของอำนาจระดับโลก

ปัญญาประดิษฐ์ เซมิคอนดักเตอร์ และการคำนวณควอนตัมไม่ใช่เพียงเครื่องมือพัฒนาเศรษฐกิจ แต่เป็นตัวคูณกำลังที่กำหนดความเหนือกว่าทางการทหารและโครงสร้างการบริหารระดับโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเซมิคอนดักเตอร์ที่ถูกเรียกว่าเป็น "น้ำมันใหม่" ของเศรษฐกิจโลก ขับเคลื่อนทุกอย่างตั้งแต่สมาร์ทโฟนไปจนถึงเครื่องบินรบ

โลกแบ่งแยกด้านเทคโนโลยี: บทบาทของขั้วอำนาจ

สหรัฐฯ และพันธมิตรกำลังสร้างเครือข่ายความร่วมมือเชิงกลยุทธ์เพื่อควบคุมการเติบโตของจีน ตัวอย่างรวมถึงข้อตกลงระหว่างเนเธอร์แลนด์และญี่ปุ่นในการจำกัดการส่งออกอุปกรณ์เซมิคอนดักเตอร์ระดับสูงไปยังจีน การเน้นย้ำของกลุ่ม Quad ในเทคโนโลยีสำคัญ และข้อตกลงระหว่างสหรัฐฯ-ไต้หวันและสหรัฐฯ-เกาหลีใต้เพื่อปกป้องห่วงโซ่อุปทานเซมิคอนดักเตอร์

ในขณะเดียวกัน จีนได้พัฒนาโมเดลที่ขับเคลื่อนโดยรัฐอย่างมีนัยสำคัญ ทำให้บริษัทเทคโนโลยีจีนอย่าง SMIC และ Huawei สามารถแข่งขันในตลาดโลกและพัฒนาเทคโนโลยีล้ำสมัย จีนยังมีความก้าวหน้าในพลังงานแสงอาทิตย์ แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน และกำลังครองตลาดรถยนต์ไฟฟ้าทั่วโลก

ความแตกต่างจากยุคสงครามเย็น

ต่างจากสงครามเย็นที่สหรัฐฯ มีความเหนือกว่าด้านเทคโนโลยีอย่างชัดเจนและพึ่งพาตนเองได้เป็นส่วนใหญ่ ห่วงโซ่อุปทานเซมิคอนดักเตอร์ในปัจจุบันแตกแขนงอย่างมากในหลายประเทศ ญี่ปุ่นและเนเธอร์แลนด์เป็นผู้ผลิตอุปกรณ์การผลิตเซมิคอนดักเตอร์หลัก เกาหลีใต้และไต้หวัน (TSMC) ครองการผลิตชิปขั้นสูง ในขณะที่อินเดียกำลังก้าวขึ้นเป็นผู้เล่นสำคัญในการพัฒนา AI

นอกจากนี้ การจัดการกับจีนยังมีความซับซ้อนมากกว่ากรณีของญี่ปุ่นในทศวรรษ 1990 ในขณะที่ญี่ปุ่นดำเนินการภายใต้ระบบเบรตตันวูดส์ นโยบายอุตสาหกรรมของจีนผูกพันอย่างลึกซึ้งกับกลไกความมั่นคงของรัฐ ทำให้จีนสามารถกักตุนเครื่องมือเซมิคอนดักเตอร์และฮาร์ดแวร์ AI อย่างจริงจังเพื่อเสริมสร้างกลยุทธ์การพึ่งพาตนเอง

ผลกระทบต่อประเทศขนาดกลางและเล็ก: บทเรียนสำหรับไทย

การหลอมรวมระหว่างเทคโนโลยีและการเมืองระดับโลกจะผลักดันให้ประเทศต่างๆ ต้องปรับตัวเข้ากับระเบียบเทคโนโลยีแบบเอกเทศมากขึ้น ซึ่งอาจจำเป็นต้องละทิ้งเทคโนโลยีของอีกฝ่ายหนึ่ง สร้างความท้าทายสำหรับประเทศในเอเชีย ตะวันออกกลาง และยุโรปที่พยายามรักษาสมดุลระหว่างสหรัฐฯ และจีน

กรณีศึกษาของปากีสถานให้บทเรียนที่มีคุณค่า ประเทศนี้แสดงการพึ่งพาเทคโนโลยีขั้นสูงของจีนมากขึ้นเรื่อยๆ ตั้งแต่อุปกรณ์ป้องกันประเทศ ดาวเทียม รถยนต์ไฟฟ้า เครือข่าย 4G/5G และเครื่องใช้ไฟฟ้าในชีวิตประจำวัน แต่การปรับตัวเข้ากับค่ายเทคโนโลยีของจีนอย่างแน่นแฟ้นอาจจำกัดการเข้าถึงเทคโนโลยีตะวันตกใหม่ๆ

*ไทยกำลังเผชิญความท้าทายที่คล้ายคลึงกัน เนื่องจากมีความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจอันแน่นแฟ้นกับจีน ขณะเดียวกันก็มีพันธมิตรด้านความมั่นคงที่ยาวนานกับสหรัฐฯ การรักษาสมดุลระหว่างความสัมพันธ์ด้านความมั่นคงระหว่างมหาอำนาจเป็นสิ่งหนึ่ง แต่การรักษาสมดุลระหว่างการพึ่งพาทางเทคโนโลยีเป็นอีกเรื่องหนึ่งที่ซับซ้อนกว่า*

แนวทางสำหรับไทยในการนำทางภูมิรัฐศาสตร์เทคโนโลยี

    ประเทศไทยจำเป็นต้องพัฒนายุทธศาสตร์เทคโนโลยีแห่งชาติที่ครอบคลุมโดยคำนึงถึงการแบ่งขั้วทางเทคโนโลยีที่เกิดขึ้น กลยุทธ์ดังกล่าวควรมุ่งเน้นการสร้างความสามารถด้านเทคโนโลยีภายในประเทศ การเสริมสร้างการศึกษาด้าน STEM และการลงทุนในการวิจัยและพัฒนาเพื่อลดการพึ่งพาภายนอก

    ไทยอาจต้องพิจารณาการเจรจาข้อตกลงเทคโนโลยีคู่ขนานกับทั้งสหรัฐฯ และจีน โดยมุ่งเน้นสาขาที่แตกต่างกันซึ่งสอดคล้องกับความมั่นคงและผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของชาติ การพัฒนาความเชี่ยวชาญในสาขาเทคโนโลยีเฉพาะทางอาจช่วยให้ไทยรักษาความสามารถในการต่อรองกับทั้งสองฝั่งได้

การร่วมมือกับประเทศขนาดกลางและเล็กอื่นๆ ที่เผชิญสถานการณ์คล้ายคลึงกันในอาเซียนและภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกยังเป็นทางเลือกสำคัญเพื่อเพิ่มอำนาจต่อรองร่วมกัน

---

IMCT NEWS : Image: Facebook / PIME Asia News

ที่มาhttps://asiatimes.com/2025/04/forced-to-choose-in-a-new-technopolar-order/