ขอบคุณภาพจาก RT

28/3/2024

ลองจินตนาการว่ามันจะดีซักแค่ไหน ถ้าเราขึ้นรถไฟทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน แล้วมาถึงสิงคโปร์ในเวลาไม่ถึงครึ่งชั่วโมง  นี่คือสิ่งที่จีนกำลังปลุกปั้นให้เป็นไปได้ โดยการดึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เข้าเป็นส่วนหนึ่งในโครงการ Belt and Road Initiative หรือ BRI  เป็นการพัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ในต่างแดน ที่จีนทำมานานกว่าสิบปีแล้ว

เมื่อปี 2021 รถไฟกึ่งความเร็วสูงเชื่อมลาวกับจีน เปิดให้ผู้โดยสารได้ใช้งาน เชื่อมโยงระหว่างเมืองคุนหมิง ศูนย์กลางพาณิชย์ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน กับกรุงเวียงจันทน์ของลาว ภายใน 10 ชั่วโมง ครอบคลุมเส้นทางยาว 1,000 กิโลเมตร  ซึ่งลาวก็อ้างว่า ทำให้มีนักท่องเที่ยวชาวจีนเดินทางเข้ามาเยอะขึ้น คนลาวก็ค้าขายดีขึ้นด้วย

ส่วนที่อินโดนีเซีย จีนก็เข้าไปช่วยให้อินโดนีเซียได้มีรถไฟหัวกระสุนครั้งแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เริ่มปฏิบัติการได้เมื่อเดือนตุลาคม 2023 หลังล่าช้าและถูกเลื่อนมานานหลายปี  เชื่อมโยงระหว่างกรุงจาการ์ต้า กับ บันดุง ในชวาตะวันตก ซึ่งถือเป็นเมืองใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในอินโดนีเซีย และเป็นศูนย์กลางวัฒนธรรมและศิลปะที่สำคัญ

มาที่ไทยกันบ้าง  โครงการรถไฟความเร็วสูงในไทย ตั้งเป้าเชื่อมโยงทางรถไฟลาว-จีน ต่อมายังกรุงเทพ  แต่ติดขัดปัญหาถูกเลื่อนและค่าก่อสร้างพุ่งสูง   ล่าสุด รัฐบาลไทยคาดว่า การให้บริการอย่างเต็มรูปแบบจะมีขึ้นก่อนปี 2028  แต่รัฐบาลจีนยังไม่ลงรายละเอียดในเรื่องนี้  

โครงการนี้ถูกตรวจสอบหนักมากในไทย  ซึ่งรัฐบาลไทยตกลงแบกรับค่าก่อสร้างทั้งหมด 179,000 ล้านบาท ในการก่อสร้างเฟสแรก   ส่วนจีนจะรับผิดชอบเรื่องการติดตั้งระบบ การออกแบบ และการจัดหาขบวนรถไฟ

ซึ่งถ้าโครงการนี้แล้วเสร็จทั้งหมด  ก็มีแผนจะขยายต่อไปยังทางเหนือของมาเลเซีย โยงไปถึงกรุงกัวลาลัมเปอร์ ก่อนจะไปสิ้นสุดระยะทาง 350 กิโลเมตรด้วยการลงไปทางใต้ที่สิงคโปร์   แต่ล่าสุด ทางบริษัทญี่ปุ่นไม่ขอเข้าร่วมโครงการ เพราะมองว่า เสี่ยงเกินไปถ้าไม่ได้การสนับสนุนทางการเงินจากรัฐบาลมาเลเซีย

นักวิเคราะห์มองว่า ทางรถไฟต่างๆที่สร้างกันอยู่นี้ จะเป็นประโยชน์สำหรับนักท่องเที่ยวชาวจีน ที่ต้องการเยี่ยมชมประเทศต่างๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ให้จบสิ้นในคราวเดียว  และยังเป็นประโยชน์ในแง่ของการขนส่งสินค้าจากจีนมากระจายที่นี่  รวมถึงประเด็นความมั่นคงด้วยเช่นกัน เป็นการขยายอิทธิพลทางภูมิรัฐศาสตร์มายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้อย่างแยบยล

โครงการ Belt and Road Initiative หรือ BRI  ได้รับการเปิดตัวในช่วงที่สีจิ้นผิงเพิ่งก้าวขึ้นเป็นประธานาธิบดีจีน   ซึ่งนอกจากการสร้างรถไฟความเร็วสูงแล้ว  จีนยังทุ่มงบหลายพันล้านดอลลาร์ ไปกับการสร้างสะพานและทางหลวงข้ามทะเล  ท่าเรือ สนามบิน โรงไฟฟ้า และเครือข่ายโทรคมนาคม ซึ่งทั้งหมดล้วนเป็นรากฐานในการจัดทำเส้นทางสายไหมแบบใหม่ ตามที่พรรคคอมมิวนิสต์จีนปรารถนา

อย่างทางรถไฟจีน - ลาว  ได้รับการออกแบบมาเพื่อเอื้อประโยชน์ทางเศรษฐกิจด้วยเช่นกัน  ข้อมูลจากสื่อจีน ระบุว่า ทางรถไฟจีน - ลาว ใช้ขนส่งสินค้ามากถึง 4.22 ล้านตันเมื่อปี 2023  เพิ่มขึ้นจากปีก่อนหน้าถึง 94.91%   นักวิเคราะห์ยังแสดงความเป็นห่วงเงินที่จีนให้รัฐบาลลาวกู้ซึ่งก็จะต้องจ่ายคืนในไม่ช้า   วิกฤติงบประมาณในลาวตอนนี้เป็นที่ชัดเจนว่า กำลังส่งผลกระทบทางสังคมต่อลาวด้วย

ส่วนการที่มาเลเซียมีแผนจะทำรถไฟความเร็วสูงเชื่อมต่อไปยังสิงคโปร์ประเทศเพื่อนบ้าน  ก็ทำให้ผู้เชี่ยวชาญหลายคน แสดงความวิตกประเด็นอำนาจอธิปไตย  เกรงซ้ำรอยกับการสร้างทางรถไฟในฮ่องกงเชื่อมต่อกับจุดหมายปลายทางในจีนแผ่นดินใหญ่ถึง 44 แห่ง ซึ่งก็รวมถึงเมืองใหญ่อย่างปักกิ่งและเซี่ยงไฮ้   ทำให้กฎหมายที่ออกในจีนแผ่นดินใหญ่ ต้องนำไปใช้กับสถานีรถไฟที่ฮ่องกงด้วยเช่นกัน  เหมือนเป็นการบ่อนทำลายความเป็นอิสระของฮ่องกงทางอ้อม

ผู้เชี่ยวชาญมองว่า การสร้างระบบโครงสร้างพื้นฐานเชื่อมโยงข้ามกันไปมาในหลายประเทศเช่นนี้ สิ่งหนึ่งที่น่าเป็นห่วงคือ ประเด็นอธิปไตยและกฎหมาย  รวมถึงต้นทุนค่าก่อสร้างมหาศาล ซึ่งไม่ใช่สิ่งที่จะจัดการได้ง่ายนัก   ดังนั้น ต้องคำนวณให้ดีว่าคุ้มหรือไม่เมื่อเทียบกับต้นทุนและผลประโยชน์ที่ได้รับ

เช่นการสร้างรถไฟความเร็วสูงเชื่อมมาเลเซียกับสิงคโปร์  ซึ่งแน่นอนจะทำให้มีผู้คนเดินทางไปมาระหว่างสองประเทศมากขึ้น ดึงดูดนักท่องเที่ยว แต่ถ้าเทียบกันแล้ว สิงคโปร์แค่ลงทุนสร้างสถานีแห่งเดียว ในขณะที่มาเลเซียต้องลงทุนสร้างสถานีหลายแห่ง  และถ้าเงินที่ใช้สร้าง ต้องมาจากการกู้ยืมประเทศจีน  ก็ยิ่งเพิ่มความซับซ้อนเข้าไปอีกในประเด็นนี้    การสร้างรถไฟความเร็วสูงเชื่อมมาเลเซียกับสิงคโปร์อาจไม่จำเป็นเลยก็ได้ เพราะปัจจุบัน สองประเทศก็มีทางรถไฟแบบธรรมดาเชื่อมถึงกันอยู่แล้ว  หรือจะนั่งเครื่องบินก็ใช้เวลาไม่ถึงสามชั่วโมง

By IMCTNews

อ้างอิงจาก https://edition.cnn.com/2024/03/25/travel/china-south-east-asia-travel-train-infrastructure-intl-hnk/index.html