จีนผงาด ครองตลาดเศรษฐกิจเอเชียกลาง-ยูเรเซีย เบียดรัสเซียร่วง สหรัฐหวั่นอิทธิพลปักกิ่งครองภูมิภาค

1-2-2025

        จีนตอกย้ำความเป็นมหาอำนาจทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชียกลางและบางส่วนของยูเรเซีย หลังประสบความสำเร็จในการเสริมสร้างสถานะการเป็นผู้เล่นเศรษฐกิจที่โดดเด่นในภูมิภาคซึ่งตั้งอยู่บนพรมแดนด้านตะวันตกของตน โดยสำนักงานศุลกากรแห่งชาติจีนเผยตัวเลขการค้าปี 2024 เติบโตแข็งแกร่งเกือบ 5% ส่งผลให้จีนสามารถเบียดรัสเซียขึ้นแท่นคู่ค้าอันดับ 1 ของภูมิภาค ท่ามกลางความกังวลของสหรัฐที่มองว่าอิทธิพลทางเศรษฐกิจของจีนกำลังแผ่ขยายในระดับโลก

      เจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลสหรัฐได้กำหนดให้การสกัดกั้นอิทธิพลระดับโลกที่เพิ่มขึ้นของจีนเป็นวาระสำคัญอันดับต้นๆ ด้านนโยบายต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม ในพื้นที่เอเชียกลาง เจ้าหน้าที่สหรัฐกำลังเผชิญความท้าทายที่ยากลำบากในการพยายามลดบทบาททางเศรษฐกิจที่กำลังขยายตัวของปักกิ่ง

     ข้อมูลล่าสุดชี้ว่า มูลค่าการค้ารวมระหว่างจีนกับประเทศในเอเชียกลางในปี 2024 พุ่งแตะ 94,800 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้นจาก 89,400 ล้านดอลลาร์ในปีก่อนหน้า โดยดุลการค้าเอื้อประโยชน์ต่อจีนอย่างมาก เห็นได้จากการที่จีนส่งออกสินค้าและบริการมูลค่า 64,200 ล้านดอลลาร์ คิดเป็นสัดส่วนมากกว่า 2 ใน 3 ของการค้าทั้งหมด ขณะที่นำเข้าสินค้าจากภูมิภาคนี้มูลค่า 30,600 ล้านดอลลาร์ ส่วนใหญ่เป็นทรัพยากรธรรมชาติ อาทิ น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ แร่หายาก โลหะมีค่า แร่ธาตุ รวมถึงผลไม้และอาหาร

     คาซัคสถานยังคงครองตำแหน่งพันธมิตรการค้ารายใหญ่ที่สุดของจีนในภูมิภาค ด้วยมูลค่าการค้าทวิภาคี 43,800 ล้านดอลลาร์ เติบโตเกือบ 7% จากปีก่อน แบ่งเป็นการนำเข้า 28,000 ล้านดอลลาร์ และส่งออก 15,900 ล้านดอลลาร์

     ด้านคีร์กีซสถานทำสถิติการเติบโตสูงสุดรายปี โดยการค้าทวิภาคีเพิ่มขึ้น 15% เป็น 22,700 ล้านดอลลาร์ ที่น่าสนใจคือการส่งออกไปจีนพุ่งทะยาน 3,270% จาก 80 ล้านดอลลาร์ในปี 2023 เป็น 2,800 ล้านดอลลาร์ อย่างไรก็ตาม คีร์กีซสถานยังคงขาดดุลการค้ากับจีนอย่างมหาศาล เนื่องจากนำเข้าสูงถึง 19,900 ล้านดอลลาร์

     อุซเบกิสถานและทาจิกิสถานประสบภาวะการค้าหดตัวเล็กน้อยราว 2% โดยอุซเบกิสถานมีมูลค่าการค้า 13,800 ล้านดอลลาร์ แบ่งเป็นส่งออก 2,000 ล้านดอลลาร์และนำเข้า 11,800 ล้านดอลลาร์ ส่วนทาจิกิสถานมีมูลค่าการค้า 3,900 ล้านดอลลาร์ โดยส่งออกเพิ่มขึ้น 40% เป็น 350 ล้านดอลลาร์ และนำเข้า 3,500 ล้านดอลลาร์

       นอกจากนี้ จีนยังขยายอิทธิพลทางเศรษฐกิจเข้าสู่ภูมิภาคคอเคซัส ส่วนหนึ่งของยูเรเซีย  โดยการค้ากับ 3 ประเทศในภูมิภาคนี้เพิ่มขึ้น 22% จาก 5,400 ล้านดอลลาร์เป็น 6,500 ล้านดอลลาร์ในปี 2024 โดยประเทศในคอเคซัสนำเข้าจากจีน 5,300 ล้านดอลลาร์ และส่งออกเพียง 1,100 ล้านดอลลาร์

      อาเซอร์ไบจานมีสัดส่วนการค้าสูงสุดในคอเคซัสที่ 2,500 ล้านดอลลาร์ เติบโต 43% โดยนำเข้าจากจีนพุ่ง 55% เป็น 2,400 ล้านดอลลาร์ ขณะที่ส่งออกดิ่งลง 64% เหลือเพียง 61 ล้านดอลลาร์ ด้านจอร์เจียการค้าโต 10% เป็น 2,300 ล้านดอลลาร์ แม้การส่งออกจะเพิ่ม 142% แต่มูลค่ายังต่ำเพียง 276 ล้านดอลลาร์

       สำหรับอาร์เมเนีย การค้าเพิ่มขึ้น 15% เป็น 1,800 ล้านดอลลาร์ โดยการนำเข้าจากจีนพุ่ง 75% ทะลุ 1,000 ล้านดอลลาร์ ขณะที่ส่งออกหดตัว 22% เหลือ 768 ล้านดอลลาร์ ทำให้ดุลการค้าติดลบเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ปี 2014 ส่วนหนึ่งเป็นผลจากนโยบายลดการพึ่งพาทางเศรษฐกิจจากรัสเซีย

       ทั้งนี้เจ้าหน้าที่ระดับสูงของสหรัฐในยุคทรัมป์ได้จัดให้การสกัดกั้นอิทธิพลระดับโลกที่เพิ่มขึ้นของจีนเป็นวาระสำคัญด้านนโยบายต่างประเทศ แต่ในเอเชียกลาง สหรัฐกำลังเผชิญความท้าทายที่ยากลำบากในการพยายามลดบทบาททางเศรษฐกิจที่กำลังขยายตัวของปักกิ่ง

---

IMCT NEWS

Photo: The Khorgos Gateway dry port on the Chinese-Kazakh border. Trade with Kazakhstan accounted for nearly half of China’s turnover with Central Asian states in 2024. (Photo: gov.kz)

ที่มาhttps://eurasianet.org/china-enhances-position-as-central-asias-economic-overlord?fbclid=IwY2xjawIJjKZleHRuA2FlbQIxMAABHWv-ixcCUyE9Dq1Pjy_MqYV_h-u5Gh2aLrHsaciG-TYESu3BdFbg9Km68Q_aem_xDjswz4oE_D-i1GkpyxqBw