ข้อเสนอความริเริ่มการกำกับดูแลโลก (GGI) มาถึงในเวลาที่เหมาะสม

3-9-2025

  เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ได้เสนอแนวคิด “ความริเริ่มการกำกับดูแลโลก” (Global Governance Initiative - GGI) เป็นครั้งแรกในที่ประชุม “องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ พลัส” (Shanghai Cooperation Organization Plus - SCO Plus)

  ความริเริ่มนี้เป็นไปในแนวทางเดียวกับ “ความริเริ่มเพื่อการพัฒนาทั่วโลก” (Global Development Initiative - GDI), “ความริเริ่มความมั่นคงทั่วโลก” (Global Security Initiative - GSI) และ “ความริเริ่มอารยธรรมโลก” (Global Civilization Initiative - GCI) ซึ่งถือเป็นข้อเสนอสำคัญอีกประการหนึ่งของจีน ที่ได้รับการยกย่องและสนับสนุนอย่างกว้างขวางจากทุกฝ่าย ในช่วงเวลาที่การกำกับดูแลโลกเผชิญกับสถานการณ์ที่ท้าทาย เหมือนกับการพายเรือทวนกระแสน้ำที่ต้องเดินหน้าไปหรือถอยหลัง ความริเริ่ม GGI นี้จึงมาในเวลาที่เหมาะสม ไม่เพียงสอดคล้องกับความคาดหวังร่วมกันของประเทศส่วนใหญ่ทั่วโลกเท่านั้น แต่ยังแสดงให้เห็นถึงความรับผิดชอบของจีนในฐานะมหาอำนาจอย่างชัดเจน

  ตามที่เอกสารแนวคิดเกี่ยวกับความริเริ่มการกำกับดูแลโลกระบุไว้ สถานการณ์ระหว่างประเทศในปัจจุบันกำลังเปลี่ยนแปลงและอยู่ในภาวะผันผวน องค์การสหประชาชาติและระบบพหุภาคียังคงถูกท้าทาย ข้อบกพร่องในการกำกับดูแลโลกยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยสถาบันระหว่างประเทศที่มีอยู่แสดงให้เห็นถึง 3 ข้อบกพร่องหลัก ดังนี้

  การแทนที่ของประเทศในกลุ่ม Global South มีน้อยเกินไป โดยการเติบโตอย่างรวดเร็วของตลาดเกิดใหม่และประเทศกำลังพัฒนาต้องการให้มีการเพิ่มการแทนที่และแก้ไขความอยุติธรรมในประวัติศาสตร์

  การเสื่อมถอยของความน่าเชื่อถือ วัตถุประสงค์และหลักการของกฎบัตรสหประชาชาติยังไม่ได้รับการปฏิบัติอย่างมีประสิทธิภาพ ข้อเสนอของคณะมนตรีความมั่นคงถูกท้าทาย การคว่ำบาตรฝ่ายเดียวและการปฏิบัติอื่น ๆ ละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศและทำลายระเบียบระหว่างประเทศ

ความต้องการที่เร่งด่วนในการเพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินงานขององค์กรระหว่างประเทศ

   การดำเนินการตามวาระการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติปี 2030 (UN 2030 Agenda for Sustainable Development) กำลังล่าช้าอย่างมาก ปัญหาต่าง ๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและความเหลื่อมล้ำทางดิจิทัลกำลังกลายเป็นเรื่องที่สำคัญยิ่งขึ้น ช่องว่างในการกำกับดูแลปรากฏในพื้นที่ใหม่ ๆ เช่น ปัญญาประดิษฐ์ (AI), โลกไซเบอร์ และอวกาศ ในบริบทนี้ การปฏิรูปและการปรับปรุงระบบการกำกับดูแลโลกกลายเป็นประเด็นสำคัญสำหรับประชาคมระหว่างประเทศ โดยประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกต่างตั้งตารอคอยมุมมองและแนวทางแก้ไขจากจีน

  ในการกล่าวสุนทรพจน์สำคัญที่การประชุม “SCO Plus” ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ได้อธิบายอย่างเป็นระบบเกี่ยวกับหลักการสำคัญ 5 ประการของความริเริ่มการกำกับดูแลโลก (GGI) ได้แก่ การยึดมั่นในความเท่าเทียมของอธิปไตย การปฏิบัติตามกฎกติกาของกฎหมายระหว่างประเทศ การส่งเสริมระบบพหุภาคี การยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง และการเน้นการลงมือทำจริง หลักการเหล่านี้ให้คำแนะนำอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับประเด็นสำคัญของยุคสมัยนี้ คือ “ระบบการกำกับดูแลโลกควรเป็นอย่างไร และจะปฏิรูปและปรับปรุงอย่างไร”

  ในบรรดาหลักการเหล่านี้ ความเท่าเทียมของอธิปไตยถือเป็นเงื่อนไขเบื้องต้นสำหรับการกำกับดูแลโลก กฎหมายระหว่างประเทศเป็นเกราะป้องกันพื้นฐาน ระบบพหุภาคีเป็นเส้นทางหลัก แนวทางที่ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลางเป็นทิศทางคุณค่า และการลงมือทำจริงเป็นหลักการสำคัญสำหรับการกำกับดูแลโลก หลักการสำคัญทั้ง 5 ประการนี้สอดคล้องอย่างเต็มที่กับวัตถุประสงค์และหลักการของกฎบัตรสหประชาชาติ ตอบสนองต่อแนวโน้มที่เปลี่ยนแปลงของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และมีทั้งความต่อเนื่องทางประวัติศาสตร์และความเกี่ยวข้องในทางปฏิบัติอย่างสูง

  ตัวอย่างเช่น ในการตอบสนองต่อสิ่งที่เรียกว่า “พหุภาคีปลอม” (pseudo-multilateralism) ซึ่งในความเป็นจริงคือการก่อตัวของ “วงเล็ก ๆ” ที่ไม่รวมผู้อื่น ความริเริ่มนี้ยืนยันอย่างชัดเจนถึงความมุ่งมั่นในการรักษาอำนาจและบทบาทสำคัญขององค์การสหประชาชาติ สำหรับคำกล่าวที่คลุมเครือเกี่ยวกับ “ระบบกฎเกณฑ์” (rules-based order) ก็ได้กำหนดกฎเกณฑ์เหล่านั้นอย่างชัดเจนว่าเป็นบรรทัดฐานพื้นฐานของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศที่อิงตามวัตถุประสงค์และหลักการของกฎบัตรสหประชาชาติ ในเรื่องของมาตรฐานสองมาตรฐานและความพยายามที่จะบังคับใช้ “กฎบ้าน” กับผู้อื่น ความริเริ่มนี้ได้สนับสนุนอย่างหนักแน่นว่า “กฎหมายและกฎระเบียบระหว่างประเทศต้องถูกใช้เท่าเทียมและเป็นมาตรฐานเดียวกัน”

   จุดยืนของความริเริ่มการกำกับดูแลโลก (GGI) ชี้ให้เห็นอย่างชัดเจนว่าการปฏิรูปและปรับปรุงระบบการกำกับดูแลโลกนั้น ไม่ใช่การโค่นล้มระเบียบระหว่างประเทศที่มีอยู่ หรือการสร้างระบบคู่ขนานนอกกรอบเดิม แต่เป็นการเสริมสร้างการดำเนินงานและประสิทธิผลของระบบและกลไกระหว่างประเทศที่มีอยู่ เพื่อให้สามารถปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง ตอบสนองต่อความท้าทายระดับโลกได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น และคำนึงถึงผลประโยชน์ของทุกประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศกำลังพัฒนา

  ในฐานะสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ และประเทศกำลังพัฒนาที่ใหญ่ที่สุด จีนได้ยึดมั่นอย่างมั่นคงในการเป็นผู้สร้างสันติภาพโลก ผู้สนับสนุนการพัฒนาระดับโลก ผู้พิทักษ์ระเบียบระหว่างประเทศ และผู้จัดหาสาธารณูปโภคสาธารณะ ความริเริ่ม GGI ถือเป็นสาธารณูปโภคสาธารณะที่สำคัญอีกประการหนึ่งที่จีนเสนอให้กับประชาคมระหว่างประเทศในยุคใหม่ ต่อจากความริเริ่มเพื่อการพัฒนาทั่วโลก (GDI) ความริเริ่มความมั่นคงทั่วโลก (GSI) และความริเริ่มอารยธรรมโลก (GCI)

  โดยที่ GDI มุ่งเน้นส่งเสริมความร่วมมือด้านการพัฒนาระหว่างประเทศ GSI มีเป้าหมายในการแก้ไขข้อพิพาทระหว่างประเทศผ่านการเจรจาและการปรึกษาหารือ GCI ทุ่มเทให้กับการส่งเสริมการแลกเปลี่ยนและการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างอารยธรรม และ GGI เป็นกรอบทิศทาง หลักการ และเส้นทางสำหรับการปฏิรูประบบและกลไกการกำกับดูแลโลก ทั้ง 4 ความริเริ่มนี้แต่ละรายการมีจุดเน้นของตนเองและเสริมซึ่งกันและกัน เติมพลังบวกในโลกที่เต็มไปด้วยความท้าทายจากหลากหลายมุมมอง และร่วมกันให้การสนับสนุนเชิงกลยุทธ์สำหรับการสร้างชุมชนที่มีอนาคตร่วมกันของมนุษยชาติ

“ประวัติศาสตร์สอนเราว่าในยามวิกฤต เราต้องยึดมั่นในความมุ่งมั่นดั้งเดิมของเราที่จะอยู่ร่วมกันอย่างสันติ เพิ่มพูนความเชื่อมั่นในการร่วมมือที่ได้ประโยชน์ทั้งสองฝ่าย เดินหน้าตามกระแสของประวัติศาสตร์ และเจริญรุ่งเรืองไปพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงของยุคสมัย” ดังที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงได้ชี้ให้เห็นอย่างลึกซึ้ง มนุษยชาติได้กลายเป็นชุมชนที่ผูกพันใกล้ชิดและมีอนาคตร่วมกัน

   การเสริมสร้างการกำกับดูแลโลกเป็นทางเลือกที่ถูกต้องสำหรับประชาคมระหว่างประเทศในการแบ่งปันโอกาสการพัฒนาและเผชิญกับความท้าทายระดับโลก เราต้องยืนหยัดอยู่บนฝั่งที่ถูกต้องของประวัติศาสตร์ และร่วมมือกับทุกพลังก้าวหน้าในโลกเพื่อสร้างชุมชนที่มีอนาคตร่วมกันของมนุษยชาติ พร้อมทั้งพยายามอย่างไม่หยุดยั้งเพื่อภารกิจอันสูงส่งของมนุษยชาติในเรื่องสันติภาพและการพัฒนา นี่คือความสำคัญทั้งในทางปฏิบัติและทางประวัติศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ของการเสนอความริเริ่มการกำกับดูแลโลก (GGI)

บทความนี้เผยแพร่ครั้งแรกโดย Global Times