ญี่ปุ่นเพิ่มขีดความสามารถทางอวกาศเพื่อความมั่นคง-พัฒนาดาวเทียมสอดแนม-อาจนำไปสู่การพัฒนาดาวเทียม "ล่า-สังหาร"

4-3-2025

    บริษัท Astroscale ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดการขยะอวกาศของญี่ปุ่น ได้แปรสภาพอย่างเป็นทางการมาเป็นผู้รับเหมาด้านการป้องกันประเทศ หลังจากได้รับสัญญาจากกระทรวงกลาโหมญี่ปุ่นให้พัฒนา "ดาวเทียมสาธิตระบบอวกาศเชิงรุก" (responsive space system demonstration satellite) เพื่อเสริมศักยภาพด้านความมั่นคงในอวกาศ

     โครงการระยะเวลา 3 ปีซึ่งประกาศเมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา จะเริ่มต้นด้วยการพัฒนาและทดสอบโมเดล "ต้นแบบการบิน" (proto-flight) ซึ่งจะถูกส่งขึ้นสู่อวกาศเพื่อแสดงศักยภาพด้านการรับรู้ในโดเมนอวกาศ (space domain awareness) การเฝ้าระวัง การรวบรวมข่าวกรอง และความสามารถในการปฏิบัติการต่างๆ

"สัญญานี้ถือเป็นก้าวสำคัญในขณะที่ Astroscale Japan กำลังขยายกิจการไปสู่ภาคส่วนความมั่นคงและการป้องกันประเทศ" เอ็ดดี้ คาโตะ กรรมการผู้จัดการของ Astroscale กล่าวกับสื่อมวลชน "ควบคู่ไปกับธุรกิจภาครัฐและเชิงพาณิชย์ที่มีอยู่แล้ว เรายังได้สร้างเสาหลักที่สามของการดำเนินงาน"

    จนกระทั่งเมื่อไม่นานนี้ Astroscale เป็นที่รู้จักในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านการติดตามและกำจัดขยะอวกาศเป็นหลัก ซึ่งเป็นภาพลักษณ์ที่บริษัทนำเสนอต่อสาธารณะและสื่อญี่ปุ่นเมื่อเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์โตเกียวในเดือนมิถุนายน 2567

     อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญด้านอวกาศชี้ให้เห็นว่า ความสามารถในการระบุ สกัดกั้น และกำจัดขยะอวกาศ (รวมถึงดาวเทียมที่หมดอายุหรือยังทำงานอยู่) จำเป็นต้องอาศัยเทคโนโลยีขั้นสูงในการมองเห็นและติดตามวัตถุอื่นๆ ในวงโคจรและอวกาศ

    เทคโนโลยีการติดตามดาวเทียม จรวด และเศษซากอวกาศ ซึ่งต้องใช้กล้องโทรทรรศน์ เซ็นเซอร์ออปติก และเรดาร์ เรียกอย่างเป็นทางการว่า "การรับรู้โดเมนอวกาศ" (space domain awareness) หรือ "การรับรู้สถานการณ์ในอวกาศ" (space situational awareness) ซึ่งเป็นเทคโนโลยีสองทาง (dual-use) ที่สามารถประยุกต์ใช้ได้ทั้งในภารกิจทางทหารและพลเรือน

    องค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติสหรัฐฯ (NASA) ให้คำจำกัดความการรับรู้สถานการณ์ในอวกาศว่าเป็น "ความรู้ที่จำเป็นทั้งในปัจจุบันและอนาคตเกี่ยวกับสภาพแวดล้อมในอวกาศและสภาพแวดล้อมการปฏิบัติการที่ภารกิจอวกาศต้องพึ่งพา... [ความรู้ดังกล่าว] ให้ความเข้าใจเกี่ยวกับภัยคุกคามที่ศัตรูและสภาพแวดล้อมก่อให้เกิดต่อระบบอวกาศ และมีความจำเป็นในการพัฒนาและใช้มาตรการปกป้องทรัพย์สินในอวกาศ"

ความเชี่ยวชาญของ Astroscale ในเทคโนโลยีนี้ได้รับการยอมรับจากหน่วยงานอวกาศชั้นนำหลายแห่ง ในเดือนเมษายน 2567 สำนักงานสำรวจอวกาศญี่ปุ่น (JAXA) ได้เลือก Astroscale เป็นพันธมิตรภาคเอกชนสำหรับโครงการสาธิตการกำจัดขยะอวกาศเชิงพาณิชย์ระยะที่ 2 โดยในโครงการระยะแรก บริษัทได้รับผิดชอบการออกแบบเบื้องต้น การพัฒนาเซ็นเซอร์นำทาง และองค์ประกอบสำคัญอื่นๆ ของดาวเทียมสังเกตการณ์ระยะใกล้ ADRAS-J ซึ่งเป็น "ความพยายามครั้งแรกของโลกในการเข้าถึงและระบุลักษณะชิ้นส่วนขยะขนาดใหญ่ในอวกาศอย่างปลอดภัย"

ความร่วมมือด้านการป้องกันประเทศของ Astroscale ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงในญี่ปุ่น ในวันที่ 14 มกราคม บริษัทย่อยในสหราชอาณาจักรได้ประกาศสัญญาระยะยาวกับ BAE Systems ซึ่งเป็นผู้รับเหมาด้านการป้องกันประเทศชั้นนำของอังกฤษ เพื่อพัฒนาเทคโนโลยี In-situ Space Situational Awareness (ISSA) หรือความสามารถของยานอวกาศในการตรวจสอบยานอวกาศอื่นๆ ในอวกาศ ซึ่งอาจเปรียบได้กับ "ดาวเทียมสอดแนมที่คอยสอดส่องดาวเทียมดวงอื่น"

นอกจากนี้ Astroscale UK ยังได้รับเลือกเป็นผู้รับเหมาหลักสำหรับองค์การอวกาศยุโรปในภารกิจ Capture Bay สำหรับการสาธิตการกำจัดขยะอวกาศในวงโคจร และเมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ บริษัทยังประสบความสำเร็จในการผ่านการทบทวนระยะกลางของขั้นตอนการพัฒนาในภารกิจการกำจัดขยะอวกาศของสหราชอาณาจักรร่วมกับสำนักงานอวกาศของประเทศ

ทีมผู้บริหารของ Astroscale สะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อมโยงอันแนบแน่นกับหน่วยงานด้านอวกาศและการป้องกันประเทศของหลายประเทศ โนบุ โอคาดะ ซีอีโอของบริษัท ดำรงตำแหน่งในคณะอนุกรรมการอุตสาหกรรมอวกาศของสำนักงานคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่นและเป็นสมาชิกของ Royal Aeronautical Society แห่งสหราชอาณาจักร ขณะที่คริส แบล็กเกอร์บี้ ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ เคยเป็นทูตของ NASA ประจำเอเชียและเจ้าหน้าที่อาวุโสด้านนโยบายอวกาศในสถานทูตสหรัฐฯ ประจำโตเกียว

ที่น่าสนใจคือ รอน โลเปซ ประธานและกรรมการผู้จัดการของ Astroscale US เริ่มต้นอาชีพในฐานะเจ้าหน้าที่ข่าวกรองที่พัฒนาขีดความสามารถด้านการรับรู้สถานการณ์ในอวกาศที่กองบัญชาการอวกาศกองทัพอากาศสหรัฐฯ ส่วนเอ็ดดี้ คาโตะ ผู้บริหารบริษัทในญี่ปุ่น เคยทำงานกับบริษัทยักษ์ใหญ่ด้านการป้องกันประเทศหลายแห่ง รวมถึง Thales Alenia Space, Lockheed Martin และ Mitsubishi Electric

ภาคส่วนการป้องกันประเทศของญี่ปุ่นกำลังให้ความสำคัญกับการพัฒนาขีดความสามารถในอวกาศมากขึ้น ในปี 2563 ญี่ปุ่นได้จัดตั้งหน่วยปฏิบัติการอวกาศ ซึ่งเป็นหน่วยปฏิบัติการด้านอวกาศหน่วยแรกของกองกำลังป้องกันตนเอง "โดยมีภารกิจหลักในการปฏิบัติการระบบการรับรู้สถานการณ์ในอวกาศ (SSA) เพื่อตรวจสอบสิ่งต่างๆ เช่น ขยะอวกาศหรือดาวเทียมที่น่าสงสัย ซึ่งอาจเป็นภัยคุกคามต่อดาวเทียมของญี่ปุ่น" และในปี 2566 ได้เริ่มปฏิบัติการเต็มรูปแบบของระบบติดตามวัตถุในอวกาศ

พลตรีทาคาฮิโระ คูโบตะ แห่งกองกำลังป้องกันตนเองทางอากาศญี่ปุ่น เน้นย้ำในการบรรยายเมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ว่า การพัฒนาความตระหนักรู้ในโดเมนอวกาศเป็นหนึ่งในลำดับความสำคัญเชิงกลยุทธ์สูงสุดของญี่ปุ่น โดยกองทัพอากาศญี่ปุ่นจะเปลี่ยนชื่อเป็น "กองกำลังป้องกันตนเองทางอากาศและอวกาศ" ในปีงบประมาณ 2570 เพื่อสะท้อนการให้ความสำคัญกับมิติด้านอวกาศ

นักวิเคราะห์ด้านอวกาศชี้ว่า สัญญาพัฒนาดาวเทียมสาธิตระบบอวกาศเชิงรุกของ Astroscale อาจเป็นอีกก้าวสำคัญสู่การพัฒนาดาวเทียม "ล่า-สังหาร" (hunter-killer satellites) ที่บูรณาการเข้ากับระบบป้องกันอวกาศของญี่ปุ่นและพันธมิตร ท่ามกลางการแข่งขันด้านอวกาศที่เข้มข้นขึ้นระหว่างมหาอำนาจโลก

---

IMCT NEWS :  Image: Astroscale

ที่มา https://asiatimes.com/2025/03/japans-astroscale-transforms-into-a-defense-contractor/