เปิดแผนที่เผยแหล่ง "แร่หายาก" เบื้องหลังความขัดแย้งระหว่างสหรัฐฯ-จีน

1-3-2025

   Newsweek รายงานว่า แร่ธาตุหายากได้กลายเป็นทรัพยากรสำคัญยิ่งต่อเกือบทุกภาคส่วนและเศรษฐกิจโลกโดยรวม ดึงดูดความสนใจไปยังประเทศที่ครอบครองทรัพยากรล้ำค่าเหล่านี้อย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อการเข้าถึง "แร่หายาก" กำลังกลายเป็นศูนย์กลางของข้อพิพาททางภูมิรัฐศาสตร์หลายกรณี ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ที่ประกาศว่าจะทำให้การช่วยเหลือยูเครนจากสหรัฐฯ ต่อไปนั้นขึ้นอยู่กับการเข้าถึงทรัพยากรของประเทศดังกล่าว

ทำไมแร่หายากจึงสำคัญต่อโลก

แร่หายาก คือคำเรียกรวมของธาตุโลหะ 17 ชนิดที่พบในเปลือกโลก ซึ่งมีคุณสมบัติพิเศษ เช่น ความสามารถทางแม่เหล็ก การนำไฟฟ้า และความต้านทานการกัดกร่อน ทำให้พวกมันกลายเป็นส่วนสำคัญในทุกสิ่งตั้งแต่ไฟแช็กบุหรี่ไปจนถึงสมาร์ทโฟนและระบบนำวิถีขีปนาวุธ

ความสำคัญของแร่หายากต่อเทคโนโลยีทำให้ทรัพยากรเหล่านี้มีคุณค่าเฉพาะและเพิ่มมูลค่าอย่างต่อเนื่องต่อเศรษฐกิจโลก จุดชนวนให้เกิด "สงครามทรัพยากร" รูปแบบใหม่ ความต้องการควบคุมทรัพยากรเหล่านี้กำลังก่อให้เกิดความไม่สงบในแอฟริกากลาง และเชื่อกันว่าเป็นเบื้องหลังความสนใจของทรัมป์ในการพยายามควบคุมกรีนแลนด์ ซึ่งเป็นศูนย์กลางสำคัญของแหล่งแร่หายาก

 แผนที่เผยแหล่งแร่หายากของโลก

แม้จะมีชื่อว่า "หายาก" แต่แร่ธาตุเหล่านี้มีอยู่ทั่วโลกในปริมาณที่ค่อนข้างมาก แต่มักไม่พบในแหล่งที่มีความเข้มข้นสูง ทำให้การสกัดและการทำให้บริสุทธิ์เป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและมีต้นทุนสูง

แผนที่ซึ่งอ้างอิงจากข้อมูลล่าสุดของสำนักงานสำรวจธรณีวิทยาสหรัฐฯ แสดงให้เห็นถึงแหล่งแร่สำคัญของโลก ซึ่งจำแนกตามประเภทของแร่ธาตุและลักษณะของแหล่ง—หมายถึงชั้นหินที่พบวัสดุเหล่านี้

เนื่องจากการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลกที่สร้างเงื่อนไขเอื้ออำนวยต่อการทำเหมือง พื้นที่บางแห่งเช่น แอฟริกาเหนือและใต้ รวมถึงชายฝั่งตะวันตกของอเมริกาใต้ จึงมีแหล่งแร่หายากที่มีความเข้มข้นสูง

แหล่งสังกะสีของโมร็อกโก ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในแหล่งตะกอนและแหล่งความร้อนใต้พิภพที่ขุดได้ง่าย ทำให้ประเทศนี้กลายเป็นผู้เล่นรายใหญ่ในการส่งออกโลหะอเนกประสงค์ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในแบตเตอรี่และผลิตภัณฑ์ยา

การมีแร่ธาตุมีค่าในแอฟริกาใต้ช่วยให้ประเทศมีเศรษฐกิจที่แข็งแกร่งและหลากหลายมากกว่าส่วนใหญ่ของทวีปแอฟริกา แม้ว่าปัญหาด้านการปกครองและการบริหารเศรษฐกิจที่ผิดพลาดได้ขัดขวางประเทศเพื่อนบ้านอย่างซิมบับเวไม่ให้ใช้ประโยชน์ในลักษณะเดียวกัน

ยูเครน: แหล่งแร่หายากและข้อเสนอของทรัมป์

ยูเครนเป็นแหล่งทรัพยากรแร่ธาตุสำคัญหลายชนิด รวมถึงลิเธียมและไททาเนียม ซึ่งเป็นโลหะน้ำหนักเบาและทนต่อการกัดกร่อน ใช้ในการผลิตเครื่องบิน เครื่องมือผ่าตัด และอุปกรณ์แปรรูปสารเคมี

มูลค่าของแหล่งแร่ที่ยังไม่ได้ใช้ประโยชน์ของยูเครนตกเป็นเป้าหมายของทรัมป์ ที่ขอให้สหรัฐฯ ได้เข้าถึงทรัพยากรเหล่านี้เพื่อแลกกับความช่วยเหลือทางทหารที่ต่อเนื่อง ข้อเสนอซึ่งได้นำเสนอต่อเจ้าหน้าที่ยูเครนเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว จะอนุญาตให้บริษัทอเมริกันถือหุ้น 50% ในแหล่งแร่หายากของยูเครนเพื่อชดเชยการสนับสนุนทางทหารทั้งในอดีตและอนาคต

การเข้าถึงแร่ธาตุมีค่าอาจเป็นปัจจัยที่อยู่เบื้องหลังความต้องการของทรัมป์ในการซื้อและอาจผนวกกรีนแลนด์ด้วย นอกเหนือจากน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ ดินแดนปกครองตนเองของเดนมาร์กนี้ยังมีแหล่งธาตุจำนวนมากที่จำเป็นสำหรับเทคโนโลยีขั้นสูงต่างๆ โดยเฉพาะที่ใช้ในอิเล็กทรอนิกส์ พลังงานหมุนเวียน และการใช้งานด้านการป้องกันประเทศ

จีน: มหาอำนาจด้านแร่หายาก

จีนยังคงเป็นประเทศมหาอำนาจด้านแร่หายากของโลก โดยมีแร่สำรอง 44 ล้านเมตริกตัน และยังคงเป็นผู้ผลิตแร่หายากรายใหญ่ที่สุดของโลก การครองตลาดของจีนอาจทำให้สหรัฐฯ เร่งผลักดันการขยายแหล่งสำรองแร่ธาตุ เนื่องจากปักกิ่งเคยอวดอ้างถึงแหล่งสำรองของตน โดยมองว่าเป็นแหล่งอำนาจต่อรอง เพราะการจำกัดการส่งออกสามารถส่งผลกระทบต่อราคาโลกได้

ความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ

โซเฟีย คาลันซาโกส ศาสตราจารย์ด้านการศึกษาสิ่งแวดล้อมและนโยบายสาธารณะที่มหาวิทยาลัยนิวยอร์ก อาบูดาบี กล่าวกับบีบีซีว่า "แร่หายากมีคุณค่าอย่างยิ่งเพราะการประยุกต์ใช้ทางเทคโนโลยี การทหาร พลังงานหมุนเวียน และอื่นๆ อีกมากมาย"

"ในขณะนี้เรามีแร่หายากเพียงพอ" เธอกล่าวเสริม "แต่เมื่อมีการแข่งขันทางเศรษฐกิจครั้งใหญ่เกิดขึ้น ชาติตะวันตกก็ตื่นตัวและตระหนักถึงความจริงที่ว่าจีนควบคุมห่วงโซ่อุปทานทั้งหมดตั้งแต่เหมืองแร่ไปจนถึงตลาด"

โรเบิร์ต มักกาห์ นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยพรินซ์ตัน และราฟาล โรโฮซินสกี นักวิจัยอาวุโสจากศูนย์นวัตกรรมการกำกับดูแลของแคนาดา เขียนเมื่อไม่นานนี้ว่าทรัพยากรแร่ของยูเครน "ไม่เพียงมีความสำคัญต่ออธิปไตยของยูเครนเท่านั้น แต่ยังสำคัญต่อความเป็นอิสระด้านพลังงานของยุโรปและการแข่งขันระหว่างสหรัฐฯ กับจีนเพื่อความเหนือกว่าทางเทคโนโลยี"

"การควบคุมทรัพยากรเหล่านี้เป็นปัจจัยชี้ขาดในการกำหนดทิศทางของความขัดแย้ง แม้จะถูกประเมินความสำคัญต่ำเกินไป และแทบจะแน่นอนว่าจะมีอิทธิพลต่อกรอบการแก้ไขปัญหาในที่สุด" พวกเขาระบุ

ทรัมป์-เซเลนสกี และอนาคตของข้อตกลง

ในการให้สัมภาษณ์กับ Fox News เมื่อต้นเดือนนี้ ประธานาธิบดีทรัมป์กล่าวว่ายูเครนมี "ที่ดินที่มีคุณค่ามหาศาลในแง่ของแร่หายาก น้ำมันและก๊าซ และอื่นๆ"

ทรัมป์เสริมว่าเขาต้องการ "แร่หายากมูลค่าเทียบเท่ากับ 5 แสนล้านดอลลาร์" จากประเทศนี้เพื่อแลกกับความช่วยเหลือที่ต่อเนื่อง และยูเครน "โดยพื้นฐานแล้วตกลงที่จะทำเช่นนั้น"

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกีของยูเครนกล่าวว่าประเทศของเขายังไม่พร้อมที่จะลงนามในข้อตกลงใดๆ เกี่ยวกับเรื่องนี้ เนื่องจากข้อเสนอ "ยังไม่พร้อมที่จะปกป้องเรา ปกป้องผลประโยชน์ของเรา"

อย่างไรก็ตาม เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา ทรัมป์กล่าวว่าสหรัฐฯ และยูเครน "ใกล้จะบรรลุข้อตกลง" ในการให้สิทธิ์เข้าถึงแร่หายากแล้ว ซึ่งอาจเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในความสัมพันธ์ระหว่างทั้งสองประเทศและกลยุทธ์การสนับสนุนทางทหารของสหรัฐฯ ในภูมิภาค

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.newsweek.com/map-shows-rare-earth-minerals-locations-2035127