ยุทธศาสตร์ยูเครนของทรัมป์ อาจเปลี่ยนโฉมอินโด-แปซิฟิก? เมื่อสหรัฐฯ หันมาเน้นเอเซีย ดึงรัสเซียถ่วงดุลจีน!

25-2-2025

    การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่กำลังปรับเปลี่ยนพลวัตอำนาจโลก เมื่อสหรัฐอเมริกาถ่ายเทกำลังจากยุโรปและตะวันออกกลางไปสู่เอเชียตะวันออก เพื่อเผชิญหน้ากับจีนที่กำลังทวงคืนสถานะทางประวัติศาสตร์ ขณะที่สงครามยูเครนกำลังเข้าสู่ภาวะความขัดแย้งแบบแช่แข็ง วอชิงตันได้รับอิสระมากขึ้นในการเปลี่ยนทิศทางทรัพยากรและความสนใจจากยุโรปเพื่อต่อต้านอิทธิพลที่เพิ่มขึ้นของปักกิ่ง

    เอลบริดจ์ คอลบี ผู้ได้รับการเสนอชื่อจากประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ให้ดำรงตำแหน่งระดับสูงด้านการป้องกัน เน้นย้ำความเร่งด่วนนี้ในจดหมายถึงวอลล์สตรีทเจอร์นัล โดยระบุว่า "ผลประโยชน์หลักของสหรัฐฯ คือการไม่ให้จีนมีอำนาจครอบงำภูมิภาคเอเชีย" การปรับเปลี่ยนกลยุทธ์นี้ส่งผลให้เกิดการปรับตัวต่อเนื่องในหมู่ตัวแสดงสำคัญทั้งรัสเซีย จีน ยุโรป และพันธมิตรของสหรัฐฯ ในเอเชีย

    สำหรับรัสเซีย การที่สหรัฐฯ เปลี่ยนโฟกัสอาจเป็นโอกาสให้ทบทวน "ความร่วมมือไร้ขีดจำกัด" กับจีน ซึ่งเป็นเพียงการแต่งงานเพื่อความสะดวก ที่พัฒนาขึ้นเนื่องจากการถูกโดดเดี่ยวหลังรุกรานยูเครน ในอดีต มอสโกระแวงจีนที่มีอำนาจและต้องการปรับเปลี่ยนดุลอำนาจตลอดแนวชายแดนเกือบ 4,300 กิโลเมตร แต่จำเป็นต้องพึ่งพาปักกิ่งจากความจำเป็น ไม่ใช่ความผูกพัน

    ด้วยการที่วอชิงตันส่งสัญญาณเปิดกว้างในการปรับปรุงความสัมพันธ์ - อาจถึงขั้นรับรัสเซียกลับเข้ากลุ่ม G7 (เดิมคือ G8) - การพึ่งพานี้อาจลดลง รัสเซียอาจกลายเป็นพันธมิตรสำคัญของสหรัฐฯ ในการถ่วงดุลจีน โดยใช้การมีอยู่ในแปซิฟิกบังคับให้ปักกิ่งต้องแบ่งความสนใจทางยุทธศาสตร์

    ความเป็นไปได้นี้สะท้อนแบบอย่างในสงครามเย็น การแตกแยกจีน-โซเวียตในทศวรรษ 1960 ทำให้สหรัฐฯ จับมือกับจีนต่อต้านรัสเซีย เปลี่ยนระเบียบโลก ปัจจุบัน เมื่อรัสเซียเป็นมหาอำนาจที่อ่อนแอที่สุดในสามประเทศ การจับมือกับเครมลินต่อต้านจีนที่แข็งแกร่งกว่าจึงมีเหตุผลเชิงปฏิบัติ

    จีนตระหนักถึงภัยคุกคามนี้ดี จึงเคลื่อนไหวอย่างเด็ดขาดเพื่อกระชับพันธมิตรกับรัสเซีย โดยเสริมสร้างความสัมพันธ์ผ่านการซ้อมรบร่วมในทะเลตะวันออก ทะเลจีนใต้ และแปซิฟิกตอนเหนือในปี 2567 หลี่ ฮุย ทูตพิเศษของจีนด้านยูเรเซีย รายงานว่าได้นำเสนอ "จุดยืนแบบมอสโกอย่างเต็มที่" ต่อเจ้าหน้าที่สหภาพยุโรประหว่างเยือนบรัสเซลส์ปีที่แล้ว กลยุทธ์ของจีนชัดเจน: ป้องกันไม่ให้รัสเซียเลียนแบบการเปลี่ยนขั้วสมัยสงครามเย็นไปหาสหรัฐฯ

   การเปลี่ยนแปลงของสหรัฐฯ ถือเป็นการละทิ้งบทบาทหลังสงครามเย็นในฐานะผู้ค้ำประกันความมั่นคงยุโรป ซึ่งทำให้มหาอำนาจยุโรปตะวันตกอย่างอังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมนีสามารถขยายบทบาทในเอเชีย โดยส่งกองกำลังทางทะเลและสร้างความสัมพันธ์ด้านการป้องกันในภูมิภาค เพื่อแลกกับร่มความมั่นคงของสหรัฐฯ

     อย่างไรก็ตาม การที่วอชิงตันหันไปเน้นเอเชียตะวันออกบังคับให้ยุโรปต้องเผชิญความจริงที่ไม่พึงประสงค์ เมื่อข้อตกลงที่ไม่ได้เอ่ยชัดว่าสหรัฐฯ จะค้ำประกันความมั่นคงแลกกับการสนับสนุนระเบียบขั้วเดียวกำลังสลายไป

     การที่รัฐบาลทรัมป์ปฏิเสธการรับยูเครนเข้านาโตและที่รัสเซียเปิดกว้างต่อการผนวกยูเครนเข้าสหภาพยุโรปแสดงถึงการเปลี่ยนแปลงนี้ โดยไม่มีการสนับสนุนอย่างเต็มที่จากพันธมิตรข้ามแอตแลนติก สหภาพยุโรปเผชิญภารกิจอันหนักหน่วงในการฟื้นฟูยูเครนและรักษาความมั่นคงทางปีกตะวันออก การผนวกประเทศที่เพิ่งผ่านสงครามขณะจัดการกับความขัดแย้งแช่แข็งกับรัสเซียอาจกดดันความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวและทรัพยากรของยุโรป บั่นทอนความทะเยอทะยานในอินโด-แปซิฟิก

     เมื่อคำมั่นของสหรัฐฯ ต่อยุโรปเริ่มจางหาย ท่าทีเป็นปฏิปักษ์ต่อจีนจึงไม่ใช่เรื่องปฏิบัติได้อีกต่อไป อูร์ซูลา ฟอน เดอร์ ไลเอน ประธานคณะกรรมาธิการยุโรปส่งสัญญาณแนวทางที่นุ่มนวลขึ้น เสนอข้อตกลงใหม่เพื่อกระตุ้นการค้ากับปักกิ่งท่ามกลางพันธมิตรตะวันตกที่แตกแยก ขณะที่รัฐมนตรีต่างประเทศจีนหวัง อี้ เดินสายเสน่ห์ยุโรปเพื่อชักจูงมหาอำนาจยุโรปออกจากวงโคจรวอชิงตัน

    รัฐยุโรปบางแห่งอาจเริ่มเห็นโอกาสในการแข่งขันด้านเทคโนโลยีระหว่างจีน-สหรัฐฯ เพิ่มอำนาจต่อรองทางเศรษฐกิจโดยเปิดการส่งออกเทคโนโลยีขั้นสูงไปจีน เช่น เครื่องอัลตราไวโอเลตแบบลึกที่ปัจจุบันถูกจำกัดให้สอดคล้องกับการควบคุมของสหรัฐฯ

    พันธมิตรเอเชียตะวันออกของสหรัฐฯ อย่างญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ควรยินดีกับการที่สหรัฐฯ มุ่งเน้นต่อต้านจีนมากขึ้น แต่การผนวกรัสเซียเข้าในกรอบนี้สร้างความลำบากใจ โตเกียวยังคงขัดแย้งกับมอสโกเรื่องหมู่เกาะคูริล และมองสงครามยูเครนเป็นบทเรียนเตือนใจถึงความทะเยอทะยานของจีน ขณะที่เกาหลีใต้กังวลเรื่องทหารเกาหลีเหนือได้รับประสบการณ์รบในยูเครนและเทคโนโลยีทหารขั้นสูงที่เครมลินอาจถ่ายโอนในข้อตกลงที่กว้างขึ้น

    แม้การดึงรัสเซียมาช่วยต่อต้านจีนจะมีเหตุผลเชิงยุทธศาสตร์ แต่ในอดีตสหรัฐฯ ทุ่มเทผลักดันรัสเซียสู่อ้อมอกจีน จึงไม่แน่ใจว่าจะรักษาความสม่ำเสมอสำหรับการปรับโครงสร้างครั้งใหญ่นี้ได้หรือไม่ การนี้ต้องใช้การทูตที่ชาญฉลาดและนโยบายที่มั่นคง ซึ่งหายากในภูมิทัศน์ที่ผันผวนปัจจุบัน

กระนั้น บทบาทที่แข็งขันขึ้นของทั้งสองมหาอำนาจในอินโด-แปซิฟิกดูเหมือนจะเป็นที่แน่นอน การแก้ไขสงครามยูเครนจะกำหนดเส้นสายทางภูมิรัฐศาสตร์ของเอเชียตะวันออกอย่างมีนัยสำคัญ เพิ่มหรือลดพลวัตสามขั้วที่กำลังเคลื่อนไหว

---

IMCT NEWS : Photo Illustration: Craig Stephens

ที่มา https://www.scmp.com/opinion/asia-opinion/article/3299632/how-trumps-handling-ukraine-war-could-shake-indo-pacific?module=topic_widget&pgtype=article