ปริศนาธงปานามา ทำไมถึงครองใจเจ้าของเรือทั่วโลก?

18-1-2025

เปิดเบื้องหลัง 'ธงปานามา' ทางเลือกยอดฮิตเจ้าของเรือทั่วโลก หลีกเลี่ยงกฎเข้ม-ลดต้นทุน ครองแชมป์จดทะเบียนเรือโลก กว่า 8,500 ลำ"

     DW รายงานพิเศษประเด็นเรื่อง "ธงสะดวก หรือ ธงประโยชน์ " (Flag of Convenience) กลับมาอยู่ในความสนใจอีกครั้ง หลังเรือบรรทุกน้ำมัน 2 ลำที่ชักธงปานามาประสบปัญหาพร้อมกันนอกชายฝั่งเยอรมนี โดยเรือ Eventin เกยตื้น ขณะที่เรือ Jazz ซึ่งออกเดินทางมาจากรัสเซียรายงานปัญหาเครื่องยนต์ขัดข้องในทะเลบอลติกใกล้เกาะรือเกน

     องค์กรกรีนพีซระบุว่า เรือ Eventin เป็นหนึ่งใน "กองเรือเงา" ราว 190 ลำ ที่รัสเซียใช้หลีกเลี่ยงมาตรการคว่ำบาตรน้ำมันหลังบุกยูเครน โดยใช้การเปลี่ยนธงเรือเป็นของประเทศอื่น

     ศาสตราจารย์อเล็กซานเดอร์ โพรลส์ ผู้เชี่ยวชาญกฎหมายการเดินเรือระหว่างประเทศจากมหาวิทยาลัยฮัมบูร์ก อธิบายว่า ปานามาเป็น "รัฐธงสะดวก" ที่เปิดให้บุคคลหรือนิติบุคคลทุกสัญชาติสามารถจดทะเบียนเรือได้ด้วยต้นทุนต่ำ เพื่อหลีกเลี่ยงมาตรฐานค่าแรงและกฎระเบียบการเดินเรือที่เข้มงวด ขณะที่ปานามาได้รับผลประโยชน์มหาศาลจากค่าธรรมเนียมจดทะเบียน

ข้อมูลจากการประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา (UNCTAD) ระบุว่า ในปี 2566 มีเรือเดินสมุทรทั่วโลกราว 16% ที่ใช้ธงปานามา โดยสิ้นปีมีเรือจดทะเบียนถึง 8,540 ลำ มากที่สุดในโลก ทั้งที่ประเทศนี้มีประชากรเพียง 4.4 ล้านคน

     ธรรมเนียมการใช้ "ธงสะดวก" เริ่มต้นตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 1 และยุคห้ามขายสุราในสหรัฐฯ เมื่อเรือสหรัฐฯ ถูกห้ามมีแอลกอฮอล์บนเรือ แต่เรือธงปานามาไม่มีข้อห้ามนี้ ต่อมาฮอนดูรัสและไลบีเรียก็เปิดให้จดทะเบียนเช่นกัน และแพร่หลายมากในทศวรรษ 1980

     แม้อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเลจะกำหนดให้ต้องมี "ความเชื่อมโยงที่แท้จริง" ระหว่างรัฐกับเรือที่ชักธง แต่ศาลระหว่างประเทศว่าด้วยกฎหมายทะเลชี้ว่า เกณฑ์นี้ไม่ได้จำกัดสิทธิรัฐในการให้ธง เพียงแต่ต้องกำกับดูแลหลังจากให้ธงแล้วเท่านั้น

อย่างไรก็ตาม ปานามาเริ่มเข้มงวดมากขึ้นด้านความปลอดภัย โดยในปี 2565 ได้ถอนทะเบียนเรือ 160 ลำที่มีอายุเฉลี่ย 17 ปี รวมถึงเรือประมง 80 ลำที่ต้องสงสัยว่าทำประมงผิดกฎหมาย ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า การห้ามเรือต้องสงสัยเดินเรือโดยทั่วไปนั้นขัดกฎหมายทะเลระหว่างประเทศ ยกเว้นกรณีเรือที่ชักธงรัสเซีย

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.dw.com/en/why-is-the-panama-flag-so-popular-among-shipowners/a-71331031