ดีลการอนุญาตสิทธิบัตรยาในจีนพุ่งสูง ส่งสัญญาณเขย่าบัลลังก์ผู้นำไบโอเทคของสหรัฐฯ

9-9-2025

   ทำไมเรื่องนี้จึงสำคัญ: กลยุทธ์ระดับชาติที่ดำเนินมายาวนานกว่า 10 ปีของจีนในการพัฒนาอุตสาหกรรมชีวเภสัชภัณฑ์ (biopharmaceutical) กำลังเริ่มเห็นผล ทำให้จีนสามารถผลิตยาและผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์ได้ รวดเร็วและต้นทุนต่ำกว่า ซึ่งอาจส่งผลให้สหรัฐฯ สูญเสียสถานะผู้นำโลกในด้านไบโอเทค  เป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลงอำนาจระดับโลก ซึ่งจีนกำลังกลายเป็นผู้นำในหลายสาขา เช่น ปัญญาประดิษฐ์ เคมี และชีววิทยา

   อังเดร เอียนคู (Andrei Iancu) อดีตรัฐมนตรีช่วยพาณิชย์ด้านทรัพย์สินทางปัญญาในรัฐบาลทรัมป์กล่าวกับ Axios ว่า: “ไม่ว่าจะวัดจากมุมใด ตัวเลขต่าง ๆ ก็ชี้ไปในทิศทางเดียวกัน คือจีนกำลังแซงหน้า หรืออยู่ในตำแหน่งผู้นำในหลายด้านเหล่านี้”

ข้อมูลสำคัญ: ยาจากจีน เช่น แอนติบอดีและการรักษาโรคหัวใจ คิดเป็น เกือบ 40% ของดีลการอนุญาตสิทธิบัตรทั้งหมดในปีนี้

(เพิ่มขึ้นจาก ไม่ถึง 3% เมื่อ 5 ปีก่อน – ข้อมูลจาก Evaluate Pharma)

หุ้นไบโอเทคของจีนพุ่งสูงเมื่อต้นปีนี้ จากดีลอนุญาตสิทธิบัตรในด้านการรักษามะเร็ง

(Financial Times, กรกฎาคม)

รายงานจาก Nature ระบุว่า บริษัทยาข้ามชาติ 11 ราย เช่น AstraZeneca, Bristol Myers Squibb, Eli Lilly และ GSK

ลงทุนรวมกันมากกว่า 150 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ในการซื้อลิขสิทธิ์นวัตกรรมจากจีนในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา

GSK มีสัดส่วนของผลิตภัณฑ์จากเอเชียในพอร์ตสูงสุด คิดเป็น ประมาณ 10% ของโครงการวิจัยทั้งหมด

อีกด้านหนึ่งของเรื่อง:

ในขณะที่จีนเร่งเติบโต สหรัฐฯ กลับกำลังลดงบประมาณในด้านวิจัยชีวการแพทย์:

การตัดงบประมาณของ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (FDA) อย่างมาก

รัฐบาลทรัมป์เคยเสนอให้ ลดงบ NIH (สถาบันสุขภาพแห่งชาติ) ลง 40%

การยุติเงินทุน 500 ล้านดอลลาร์ สำหรับการพัฒนาเทคโนโลยีวัคซีน mRNA

ศ. โรบิน แชตท็อค (Robin Shattock) จาก Imperial College London กล่าวกับ Inside Higher Ed ว่า:

“ก้าวถอยหลังของสหรัฐฯ จะเปิดทางให้ประเทศอื่นแซงหน้า โดยเฉพาะในด้านวัคซีน … อีกแค่การระบาดใหญ่ครั้งเดียวก็อาจทำให้สหรัฐฯ ตระหนักถึงความผิดพลาดนี้”

   คณะกรรมาธิการอิสระ ในเดือนเมษายนที่ผ่านมา แนะนำให้รัฐสภาและทำเนียบขาวทุ่มงบ อย่างน้อย 15 พันล้านดอลลาร์ ในอีก 5 ปี เพื่อกระตุ้นการลงทุนเอกชนในภาคไบโอเทคของสหรัฐฯ ทำเนียบขาว และ กระทรวงสาธารณสุขฯ (HHS) ยังไม่ตอบคำขอความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องนี้

สิ่งที่น่าจับตามอง:

สภาคองเกรสเตรียม รื้อฟื้น “ร่างกฎหมายความมั่นคงชีวภาพ” (Biosecure Act) ฤดูใบไม้ร่วงนี้

ร่างกฎหมายนี้อาจ จำกัดการเข้าร่วมของบริษัทไบโอเทคจีนในโครงการวิจัยที่ได้รับงบจากรัฐบาลสหรัฐฯ

บทสรุป:

การเร่งตัวของอุตสาหกรรมไบโอเทคจีน ขณะเดียวกับที่ สหรัฐฯ กำลังลดบทบาทของตนเอง อาจส่งผลกระทบรุนแรงในระยะยาว โดยเฉพาะเมื่อสิทธิบัตรของยาชั้นนำจำนวนมากจะหมดอายุภายใน 5 ปีข้างหน้า

คำถามคือ:

บริษัทยาทั่วโลกจะหันไป “ตะวันออก” เพื่อหานวัตกรรมใหม่ในราคาที่ถูกกว่าใช่หรือไม่? 

ที่มา Axios