วิกฤตหนี้ญี่ปุ่นใกล้ปะทุ 'หนี้สาธารณะสูงสุดในโลก' ทะลุ 240% ของ GDP 'ต่างชาติเมินซื้อพันธบัตร'

18-9-2025

   รายงานจาก Asia Times เปิดเผยว่า ญี่ปุ่นในวันนี้ อยู่ท่ามกลางความเสี่ยงหนี้สาธารณะสูงสุดโลกพัฒนาแล้ว เผชิญทั้งแรงกดดันจากตลาดพันธบัตร ปัญหาการคลังในประเทศ ประชากรสูงวัย และความผันผวนจากนโยบายเศรษฐกิจสหรัฐ สถานการณ์นี้สะท้อนว่าวิกฤตหนี้ญี่ปุ่นอาจใกล้กว่าที่หลายคนคิดไว้มาก

   ญี่ปุ่นเสี่ยงวิกฤตหนี้สาธารณะใกล้กว่าที่คาด ท่ามกลางแรงกดดันตลาดการเงินโลก ภาวะหนี้สาธารณะญี่ปุ่นพุ่งสูงสุดในบรรดาประเทศพัฒนาแล้ว กำลังถูกจับตาอย่างใกล้ชิด ทั้งจากนักลงทุน “bond vigilantes” และแรงกระเพื่อมจากนโยบายเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกา

   ในขณะที่คาซูโอะ อูเอดะ (Kazuo Ueda) ผู้ว่าการธนาคารกลางญี่ปุ่น (BOJ) กำลังชั่งใจว่าจะปรับขึ้นดอกเบี้ยหรือไม่ในสัปดาห์นี้ ความหวั่นไหวในตลาดพันธบัตรได้เพิ่มแรงกดดันอย่างรุนแรง แม้นักวิเคราะห์ส่วนใหญ่เชื่อว่า BOJ จะยังไม่กล้าขึ้นดอกเบี้ย แต่ต้นเหตุปัญหามิใช่เพียงการเติบโตที่ซบเซาหรือการบริโภคที่ไม่ฟื้นตัว หากแต่คือภาระหนี้สาธารณะมหาศาล

   ร็อบบิน บรูคส์ (Robin Brooks) นักเศรษฐศาสตร์จาก Brookings Institution ระบุว่า “ญี่ปุ่นใกล้เข้าสู่วิกฤตหนี้มากกว่าที่หลายคนคิด” โดยสัดส่วนหนี้ต่อ GDP ของญี่ปุ่นอยู่ที่ราว 240-260% สูงที่สุดในโลกพัฒนาแล้ว และสถานการณ์เริ่มเด่นชัดมากขึ้นเมื่อรัฐบาลโตเกียวประสบความยากลำบากในการประมูลพันธบัตรรัฐบาล (JGBs) ปีนี้ อัตราผลตอบแทนพันธบัตรอายุ 20 ปีปรับขึ้นแตะระดับสูงสุดนับตั้งแต่ปี 1999

แรงกดดันใหม่หลังโควิดและเงินเฟ้อพุ่ง

บรูคส์อธิบายว่า มีสองปัจจัยหลักที่ทำให้ปัญหาหนี้ญี่ปุ่นเปราะบางขึ้น:

หนี้ทั่วโลกเพิ่มสูงหลังโควิด ทำให้ตลาดการเงินยอมรับนโยบายการคลังขาดวินัยน้อยลง

เงินเฟ้อที่เคยถูกมองว่าจะอยู่ในระดับต่ำกลับเร่งตัวต่อเนื่อง ขณะนี้เงินเฟ้อญี่ปุ่นอยู่ที่ 3.1% สูงกว่าเป้าของ BOJ

แรงกดดันเพิ่มขึ้นจากนโยบายการค้าของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ที่ก่อให้เกิดแรงกดดันเงินเฟ้อ ส่งผลให้ตลาดพันธบัตรสหรัฐผันผวนและกระจายแรงสะเทือนทั่วโลก

ตลาดพันธบัตรสั่นคลอน ความต้องการซื้อซบเซา

นักกลยุทธ์จาก Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities ระบุว่า ความเสี่ยงต่อพรีเมียมของพันธบัตรจะถูกขับเคลื่อนด้วยการเมืองเป็นหลัก และจะเพิ่มขึ้นหากตลาดกังวลว่านโยบายการคลังของโตเกียวกำลังพุ่งดุลขาดดุลหนักขึ้นไปอีก

ขณะที่ SMBC Nikko Securities ชี้ว่าการถอนการลงทุนของนักลงทุนต่างชาติในพันธบัตรญี่ปุ่นอายุยาว ทำให้ช่วงปลายเส้นอัตราผลตอบแทน (yield curve) มีความเปราะบางมากขึ้น ตัวอย่างล่าสุดคือการประมูลพันธบัตรเดือนพฤษภาคม ที่ผลลัพธ์ย่ำแย่ที่สุดตั้งแต่ปี 2012

การเมืองกดดันเพิ่ม หลังการลาออกของนายกฯ อิชิบะ

ชิเกรุ อิชิบะ (Shigeru Ishiba) นายกรัฐมนตรีลาออกหลังพรรคเสรีประชาธิปไตย (LDP) พ่ายเลือกตั้ง ทำให้สถานการณ์การเมืองพลิกผัน พรรค LDP ไม่สามารถควบคุมเสียงข้างมากในสภาทั้งสอง ต้องประนีประนอมกับพรรคฝ่ายค้านที่ต้องการลดภาษี ความไม่แน่นอนดังกล่าวทำให้แรงกดดันต่อตลาดพันธบัตรพุ่งขึ้นอย่างรุนแรง

อิชิบะเคยกล่าวว่า การคลังของญี่ปุ่น “แย่กว่ากรีซ” สร้างแรงกระแทกต่อตลาดโลก การเปรียบเทียบดังกล่าว สะท้อนความเสี่ยงเชิงโครงสร้าง ทั้งภาวะประชากรสูงวัยและจำนวนประชากรลดลงต่อเนื่อง ปี 2024 ญี่ปุ่นมีอัตราลดลงถึง 0.75% มากที่สุดนับตั้งแต่ปี 1968

กับดักนโยบาย BOJ: ดอกเบี้ยต่ำ vs เสถียรภาพหนี้

ธนาคารกลางญี่ปุ่นอยู่ในสถานการณ์ “ทางสองแพร่ง” (Catch-22) หากคงดอกเบี้ยต่ำต่อไป เงินเยนอาจอ่อนค่าหนักและผลักเงินเฟ้อให้หลุดการควบคุม แต่หากยอมให้อัตราดอกเบี้ยสูงขึ้น ความยั่งยืนของหนี้มหาศาลอาจพังทลาย

นักเศรษฐศาสตร์หลายฝ่ายชี้ว่า แนวทางถาวรเพื่อออกจากกับดักนี้ คือ การลดรายจ่ายภาครัฐและ/หรือการขึ้นภาษี แต่สัญญาณทางการเมืองกลับบ่งชี้ไปในทางตรงข้ามคือ การเพิ่มแรงกดดันทางการคลัง

แรงสั่นสะเทือนจากสหรัฐฯ และค่าเงินเยน

นโยบายอัตราดอกเบี้ยสหรัฐ และการเคลื่อนไหวของประธานาธิบดีทรัมป์ที่กดดันธนาคารกลางสหรัฐ (Fed) ให้ปรับลดอัตราดอกเบี้ย เป็นอีกชนวนที่เพิ่มแรงผันผวนในตลาดการเงินโลก การลดดอกเบี้ยของ Fed แม้เพียงเล็กน้อยอาจถูกตีความว่าเป็นการยอมตามแรงกดดันการเมือง ก่อความไม่มั่นใจต่อตลาดพันธบัตร โดดเด่นในภาวะที่เงินเยนอ่อนค่ากว่า 25% ในไม่กี่ปีที่ผ่านมา และญี่ปุ่นต้องรับแรงกดดันจากกลุ่มทุนที่ใช้ “yen carry trade” จนกลายเป็นศูนย์กลางความไม่เสถียรในตลาดทุนโลก

ความเสี่ยงเชิงระบบ: เมื่อเกือบทุกภาคส่วนพึ่งพา JGB

หากผลตอบแทนพันธบัตรปรับสูงขึ้น ทุกภาคส่วนในญี่ปุ่น ตั้งแต่ธนาคาร บริษัทเอกชน รัฐบาลท้องถิ่น กองทุนเกษียณ ประกันภัย ไปจนถึงระบบไปรษณีย์และผู้สูงอายุ จะถูกกระทบพร้อมกันทั้งหมด ปัญหานี้ไม่ใช่แค่ของโตเกียว แต่เชื่อมโยงสู่ตลาดการเงินโลก

---

IMCT NEWS

ที่มา https://asiatimes.com/2025/09/a-japanese-debt-crisis-is-closer-than-you-think/