จีนจำกัดส่งออก 'แร่หายาก'  บีบผู้ผลิตอาวุธตะวันตก กระทบภาคอุตสาหกรรมกลาโหมสหรัฐฯ ดันราคาพุ่ง ผลิตล่าช้า

7-8-2025

   WSJ รายงานว่า จีนได้จำกัดการส่งออกแร่หายาก (Critical Minerals) ซึ่งเป็นวัตถุดิบสำคัญในการผลิตยุทโธปกรณ์ของกองทัพสหรัฐและพันธมิตร ทำให้เกิดปัญหาความล่าช้าในการผลิตและราคาสูงขึ้นอย่างรุนแรง โดยภาคส่วนที่ได้รับผลกระทบหนักคืออุตสาหกรรมผลิตแม่เหล็กสำหรับเครื่องบินรบ อาวุธนำวิถี มอเตอร์โดรน และระบบอาวุธยุคใหม่ต่าง ๆมาตรการนี้รวมถึงการบังคับให้ผู้ส่งออกต้องแสดงหลักฐานว่าวัตถุดิบเหล่านั้นจะถูกนำไปใช้ในพลเรือน ไม่ใช่การทหาร จึงเกิดการดีเลย์และขาดแคลนเป็นวงกว้าง

  จีนถือครองกำลังการผลิตแร่หายากมากกว่า 90% ของโลก ซึ่งเป็นวัตถุดิบสำคัญในการผลิตแม่เหล็กสำหรับเครื่องบินรบ เซ็นเซอร์อินฟราเรด มอเตอร์โดรน ไปจนถึงอาวุธนำวิถีแม่นยำสูง ล่าสุด รัฐบาลจีนเข้มงวดไม่อนุญาตหรือชะลอการส่งออกแร่ที่ระบุว่าใช้กับวัตถุประสงค์ทางการทหาร โดยบังคับให้ผู้ส่งออกต้องแสดงเอกสาร–ภาพถ่ายกระบวนการผลิต เพื่อพิสูจน์ว่ามี “การใช้งานเพื่อพลเรือน”

  แม้มาตรการใหม่จะเกิดขึ้นหลังการเจรจาคลี่คลายข้อพิพาทการค้ากับสหรัฐฯ เพียงไม่กี่สัปดาห์ แต่กลับส่งแรงกระแทกอุตสาหกรรมอาวุธอย่างหนัก เช่น บริษัทในสหรัฐฯ ที่ผลิตชิ้นส่วนโดรนต้องรอหาแม่เหล็กแร่หายากจากแหล่งอื่นนานถึง 2 เดือน ขณะที่ราคาแร่ซามาเรียม (samarium) ที่ใช้กับเครื่องยนต์เครื่องบินรบร้อนสูง ทะยานสูงกว่าปกติถึง 60 เท่า

  ภาคธุรกิจยังระบุว่า สต็อกโลหะสำคัญที่ไม่จัดเป็นกลุ่มแร่หายาก เช่น เจอร์เมเนียม (germanium), กัลเลียม (gallium) และแอนติโมนี (antimony) ก็กำลังร่อยหรออย่างหนัก ผู้ผลิตบางรายเหลือวัตถุดิบ “ระดับ safety stock” อยู่ได้เพียงไม่กี่เดือนเท่านั้น

**สหรัฐฯ เร่งตั้งรับ–เอื้อเงินหนุนผู้ผลิตในประเทศ**

รายงานชี้ว่าข้อจำกัดของจีนสะท้อน “อำนาจเหนือตลาด” ในฐานะผู้ครองซัพพลายแร่สำคัญของโลก ซึ่งกลายเป็นไม้ต่อรองสำคัญทางการค้า IEA ประเมินว่าจีนครองตลาดการกลั่นและสกัดมากถึง 19 จาก 20 รายการแร่ยุทธศาสตร์ มีส่วนแบ่งตลาดเฉลี่ยราว 70%

  เพื่อลดการพึ่งพาจีน กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ได้สั่งห้ามบริษัทใช้แม่เหล็กแร่หายากที่มาจากจีนภายในปี 2027 และอัดงบลงทุนให้ MP Materials ซึ่งเป็นผู้ผลิตหลักในประเทศ โดยทำสัญญาประกันราคารับซื้อสูงกว่าราคาตลาดเกือบเท่าตัว แม้จะเอื้อต่อผู้ผลิตในฝั่งอเมริกา แต่จะทำให้ราคาวัตถุดิบในตลาดขยับขึ้นทันที

  นักวิเคราะห์อย่าง Ryan Castilloux จาก Adamas Intelligence เตือนว่าข้อตกลงนี้จะ “ยกระดับราคาในตลาดโลกโดยอัตโนมัติ” และอาจสร้างแรงกดดันต่อบริษัทผู้ใช้ปลายน้ำ ส่วน David Merriman จาก Project Blue ตั้งข้อสังเกตว่ายังไม่ชัดเจนว่าอุตสาหกรรมจะปรับตัวได้อย่างไรต่อราคาที่สูงขึ้น เหมือนกับคำเตือนว่าการเร่งขยายกำลังผลิตในประเทศอาจต้องใช้เวลาหลายปี

  บทสรุป มาตรการของจีนตอกย้ำความเปราะบางของห่วงโซ่อุปทานวัตถุดิบสำคัญด้านกลาโหมสหรัฐฯ และตะวันตก พร้อมพลิกเกมราคาวัตถุดิบให้สูงลิ่ว สะท้อนความท้าทายที่กลุ่มประเทศอุตสาหกรรมต้องปรับยุทธศาสตร์ในยุคสงครามซัพพลายเชิงเทคโนโลยีอย่างแท้จริง

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.wsj.com/world/asia/china-western-defense-industry-critical-minerals-3971ec51