'ถั่วเหลือง' เครื่องมือต่อรองใหม่'ของจีน' ในสงครามการค้ากับสหรัฐฯ หรือไม่?

4-10-2025

   SCMP รายงานว่า ถั่วเหลืองขึ้นแท่น จีนใช้เป็นเครื่องมือต่อรองหลักในสงครามการค้ากับสหรัฐฯ ในขณะที่การเจรจาการค้าระหว่าง สหรัฐฯ (US) และ จีน (China) กำลังเข้าสู่รอบสำคัญ ซึ่งการซื้อสินค้าเกษตรมีแนวโน้มที่จะเป็นวาระสำคัญสูงสุด นักวิเคราะห์ชี้ว่า ถั่วเหลือง (Soybeans) พร้อมที่จะกลายเป็นเครื่องมือต่อรองหลักสำหรับ ปักกิ่ง (Beijing) โดยรัฐบาล ทรัมป์ (Trump) กำลังเผชิญกับแรงกดดันทางการเมืองอย่างหนักจากเกษตรกรในประเทศ

จีนกุมอำนาจต่อรองสำคัญ

  เจมส์ ดาวน์ส (James Downes) ผู้อำนวยการร่วมบริหารจาก Centre for Research and Social Progress กล่าวว่า ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) มี “แรงจูงใจที่แข็งแกร่ง” ในการผลักดันข้อตกลงซื้อขายถั่วเหลือง เนื่องจาก เกษตรกรสหรัฐฯ ได้รับผลกระทบจากการปฏิเสธของ จีน ในการซื้อถั่วเหลืองอเมริกัน ซึ่งเป็นแหล่งความกดดันทางเศรษฐกิจที่สำคัญต่อชุมชนเกษตรกรรมในชนบทที่ส่วนใหญ่สนับสนุน ทรัมป์ ทางการเมือง

  ดาวน์ส ชี้ว่า ต่างจากสงครามการค้ารอบแรก ข้อตกลงที่ครอบคลุมอาจไม่สามารถลงนามได้ง่ายในระยะใกล้นี้ เนื่องจากความตึงเครียดทางการค้าในวงกว้างยังคงดำเนินอยู่ โดยเขากล่าวว่า “จีนแท้จริงแล้วกุมไพ่จำนวนมากในการเจรจากับสหรัฐฯ” และคาดหวังที่จะแสวงหา สัมปทานครั้งสำคัญ (substantial concessions) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การลดภาษีที่มีความหมาย และ การรับประกันเกี่ยวกับการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญา (intellectual property protections) ซึ่งสะท้อนถึง “อำนาจหรืออิทธิพลเชิงยุทธศาสตร์ (strategic leverage)” ของ จีน

ความคาดหวังของรัฐบาลสหรัฐฯ และแรงกดดันจากเกษตรกร

   ถั่วเหลือง ซึ่งเป็นหนึ่งในการส่งออกสินค้าเกษตรที่สำคัญที่สุดของ สหรัฐฯ ไปยัง จีน—ประเทศผู้บริโภคถั่วเหลืองรายใหญ่ที่สุดของโลก—ขณะนี้ได้กลับมาอยู่ในวาระการประชุมของเจ้าหน้าที่ในช่วงฤดูเก็บเกี่ยวของ สหรัฐฯ

   รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังสหรัฐฯ สกอตต์ เบสเซนต์ (Scott Bessent) กล่าวเมื่อวันพฤหัสบดีว่า จะมีการประกาศ “การสนับสนุนครั้งสำคัญ” สำหรับเกษตรกร สหรัฐฯ ในวันอังคาร พร้อมยืนยันว่า ทรัมป์ (Trump) “พร้อมสนับสนุนพวกเขา” เขายังกล่าวด้วยว่า การเจรจารอบถัดไปควร “แสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าครั้งใหญ่พอสมควร (show a pretty big breakthrough)”

   ในวันเดียวกันนั้น ทรัมป์ ได้ใช้โซเชียลมีเดียระบุว่า ถั่วเหลือง จะเป็น “หัวข้อสำคัญในการหารือ” ในการประชุมของเขากับประธานาธิบดี สี จิ้นผิง (Xi Jinping) ระหว่างการประชุม APEC ที่ เกาหลีใต้ (South Korea) ในช่วงปลายเดือนตุลาคม โดยอ้างว่า จีน หยุดซื้อถั่วเหลือง สหรัฐฯ “ด้วยเหตุผลในการเจรจาเท่านั้น”

การใช้ถั่วเหลืองเป็น 'ไพ่สำคัญ' และการเรียกร้องผ่อนปรนเทคโนโลยี

   ราจีฟ บิสวาส (Rajiv Biswas) ซีอีโอของ Asia-Pacific Economics ชี้ว่า การลดการนำเข้าถั่วเหลืองจาก สหรัฐฯ ของ จีน ได้สร้าง “แรงกดดันทางการเงินมหาศาล” ต่อเกษตรกรอเมริกัน ทำให้ ปักกิ่ง มีเครื่องมือต่อรองเพื่อดึงสัมปทานจาก วอชิงตัน

   บิสวาส ยังกล่าวว่า “ถั่วเหลืองอาจเป็นไพ่สำคัญ (powerful trump card) ที่จีนสามารถใช้เพื่อขอขยายกำหนดเส้นตายวันที่ 10 พฤศจิกายน สำหรับการบังคับใช้ภาษีสหรัฐฯ ที่สูงขึ้นสำหรับการส่งออกของจีนออกไปอีก” นอกจากนี้ จีน อาจเรียกร้องให้ สหรัฐฯ ผ่อนคลายข้อจำกัดการส่งออกเทคโนโลยีสำหรับบริษัทจีนและบริษัทในเครือทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อพิจารณาจากกฎระเบียบที่เข้มงวดขึ้นเมื่อเร็ว ๆ นี้ ซึ่งมุ่งเป้าไปที่บริษัทที่อยู่ใน บัญชีดำ (US Entity List) และบริษัทในเครือของบริษัทเหล่านั้นด้วย

กลยุทธ์การกระจายความเสี่ยงของจีน

   บันทึกของ Nomura ระบุว่า ถั่วเหลือง เคยเป็นสินค้าที่มีมูลค่ามากที่สุดรายการเดียวที่ สหรัฐฯ ขายให้กับ จีน ก่อนเกิดสงครามการค้าในปี 2018 แต่กลยุทธ์การกระจายแหล่งจัดหาของ ปักกิ่ง ทำให้ถั่วเหลือง สหรัฐฯ มีความสำคัญต่อ จีน น้อยลง ดังนั้น “ปักกิ่งจึงสามารถใช้การสั่งห้ามนำเข้าเป็นเครื่องมือต่อรองได้”

  ปักกิ่ง อ้างว่า ภาษีสหรัฐฯ ที่ "ไม่สมเหตุสมผล" เป็นอุปสรรคสำคัญต่อการซื้อถั่วเหลือง สหรัฐฯ ทำให้การปฏิเสธซื้อถั่วเหลือง สหรัฐฯ กลายเป็นเครื่องมือต่อรองสำคัญอีกอย่างหนึ่งสำหรับการเจรจาการค้ารอบถัดไป โดยหวังว่าการใช้คำสั่งห้ามส่งออกและนำเข้าอาจช่วยจำกัดเพดานภาษีทวิภาคีระหว่าง สหรัฐฯ-จีน ได้ในระยะใกล้

   อย่างไรก็ตาม Nomura เตือนว่า การใช้กลยุทธ์ดังกล่าวบ่อยครั้งอาจทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในโลกเสื่อมถอยลงไปอีก และอาจส่งผลกระทบต่อ ห่วงโซ่อุปทานโลก (global supply chains)

  แทนที่จะพึ่งพา สหรัฐฯ จีน ได้หันไปพึ่งพา อเมริกาใต้ (South America) โดยหลักคือ บราซิล (Brazil) สำหรับการจัดหาถั่วเหลือง โดยข้อมูลศุลกากรระบุว่า ในช่วง 8 เดือนแรกของปีนี้ จีน นำเข้าถั่วเหลือง 52.74 ล้านตันจาก บราซิล ซึ่งคิดเป็น 71.9 เปอร์เซ็นต์ของการนำเข้าถั่วเหลืองทั้งหมดของ จีน ในช่วงเวลาดังกล่าว

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.scmp.com/economy/global-economy/article/3327815/soybeans-chinas-new-bargaining-chip-trade-war-us?module=top_story&pgtype=homepage