ทรัมป์-สี จิ้นผิง และการเมืองของสันติภาพเชิงยุทธวิธี

29-10-2025

   Asia Times นำเสนอบทความเชิงวิเคราะห์ว่า การทูตที่แท้จริง เมื่อตัดพิธีการและความร่วมมือออกไปแล้ว มักเป็นเรื่องของ อำนาจต่อรอง (leverage) และประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ได้แสดงให้เห็นถึงทักษะในการใช้แรงกดดันเพื่อเชิญชวนความร่วมมืออีกครั้งในการเยือนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เมื่อไม่นานมานี้

   การที่ที่ปรึกษาของทรัมป์ประกาศว่าเพียงแค่ "การขู่ขึ้นภาษี 100%" ก็ทำให้จีนกลับมาสู่โต๊ะเจรจาได้ สะท้อนกลยุทธ์แบบทรัมป์ที่คุ้นเคย คือ ขยายความขัดแย้ง คุกคาม แล้วจึงเจรจา

ช่องโหว่ทางยุทธศาสตร์: แร่หายาก

อย่างไรก็ตาม ประวัติศาสตร์เตือนใจว่าการบีบบังคับมีวันหมดอายุ สหรัฐฯ ยังคงต้องพึ่งพา แร่หายาก (Rare Earth Minerals) จากจีนอย่างลึกซึ้ง ซึ่งเป็นวัตถุดิบสำคัญที่ขับเคลื่อนทุกสิ่งตั้งแต่อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ไปจนถึงเครื่องบินขับไล่ ประมาณ 70% ของห่วงโซ่อุปทานทั่วโลกมาจากจีน และที่น่ากังวลกว่าคือ 78% ของอุตสาหกรรมทางการทหารของสหรัฐฯ ขึ้นอยู่กับการนำเข้าเหล่านี้

เมื่อทรัมป์ขู่จะเพิ่มภาษีเป็นสองเท่า ปักกิ่งได้ตอบโต้ด้วยการขู่ว่าจะ จำกัดการส่งออก (export restrictions) ในสถานการณ์ที่เดิมพันสูงนี้ ทั้งสองฝ่ายต่างต้องยอมผ่อนปรน

ผลลัพธ์: ทั้งสองฝ่ายตกลงที่จะเลื่อนการใช้มาตรการควบคุมการส่งออกที่จีนวางแผนไว้เป็นเวลาหนึ่งปี ขณะที่สหรัฐฯ จะลดมาตรการเพิ่มภาษีบางส่วนและขยายการพักรบทางการค้าในปัจจุบันออกไป แม้จะยังไม่มีใครเรียกสิ่งนี้ว่า "สันติภาพ" แต่นี่คือ การหยุดพักที่มีความหมาย

การซื้อเวลาและการผ่อนคลายแรงกดดันภายใน

สำหรับผู้นำจีน ความไม่สมดุลนี้เป็นที่เข้าใจอย่างลึกซึ้ง จีนลงทุนในการทำเหมืองทั่วโลกเพื่อให้แน่ใจว่าอิทธิพลของตนหยั่งรากลึกภายใต้พื้นโลก ดังนั้น เมื่อผู้เจรจาของสหรัฐฯ ฉลองการเลื่อนการจำกัดการส่งออก จึงเป็นเพียง การซื้อเวลา เท่านั้น

การเจรจาในกัวลาลัมเปอร์ยังครอบคลุมประเด็นอื่น ๆ เช่น สินค้าเกษตร และ เทคโนโลยี สำหรับเกษตรกรสหรัฐฯ การที่จีนตกลงที่จะเพิ่มการซื้อถั่วเหลืองถือเป็นชัยชนะทางการเมืองที่ช่วยลดแรงกดดันภายในประเทศต่อทรัมป์

นอกจากนี้ ประเด็น TikTok ซึ่งเคยเป็นสัญลักษณ์ของอิทธิพลเทคโนโลยีจีน ก็ถูกนำมาใช้เป็นหมากทางการเมือง โดยข้อตกลงใหม่จะทำให้ TikTok แยกตัวออกไปเป็นบริษัทที่มีนักลงทุนชาวอเมริกันถือหุ้นใหญ่ ซึ่งเป็นการอ้างสิทธิ์ในชัยชนะของทรัมป์ ขณะที่สำหรับปักกิ่ง นี่คือ สัมปทานเล็กน้อยเพื่อรักษาผลประโยชน์ที่ใหญ่กว่า

ความตึงเครียดเชิงโครงสร้างที่ยั่งยืน

การพบปะกันต่อหน้าระหว่างทรัมป์และ สี จิ้นผิง ในเกาหลีใต้ครั้งนี้ ถือเป็นความพยายามที่จะผ่อนคลายความตึงเครียดที่ดำเนินมานานหลายปี ทั้งสองผู้นำต่างได้รับประโยชน์: ทรัมป์สามารถนำเสนอภาพลักษณ์นักเจรจาที่แข็งแกร่ง ขณะที่สี จิ้นผิงต้องการ เสถียรภาพ ในสภาวะที่เศรษฐกิจภายในประเทศชะลอตัว

แต่ประวัติศาสตร์ได้ให้บทเรียนไว้: การเยือนปักกิ่งของ ริชาร์ด นิกสัน (Richard Nixon) ในปี 1972 ไม่ได้ลบล้างความเป็นคู่แข่ง แต่เป็นการ นิยามใหม่ ของการแข่งขันเท่านั้น สหรัฐฯ และจีนไม่ใช่คู่ค้าในความหมายเดิมอีกต่อไป แต่เป็น คู่แข่งเชิงยุทธศาสตร์ที่เชื่อมโยงกันด้วยความจำเป็น (strategic competitors intertwined by necessity)

ภูมิภาคอาเซียนในฐานะสนามแข่งขัน

การที่การแข่งขันของมหาอำนาจดำเนินอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และการที่ กัวลาลัมเปอร์ ถูกเลือกเป็นสถานที่จัดการเจรจา จึงไม่ใช่เรื่องบังเอิญ ประเทศในอาเซียนเองก็ไม่ต้องการเลือกข้าง พวกเขาได้รับประโยชน์จากการลงทุนของจีนและการรับประกันความมั่นคงของสหรัฐฯ และส่งสารที่เรียบง่ายไปยังมหาอำนาจทั้งสอง: จงแข่งขันกันอย่างมีอารยะ

ดังนั้น กรอบความร่วมมือที่เกิดขึ้นในกัวลาลัมเปอร์ควรถูกมองว่าเป็นเพียง "การหยุดยิง" (ceasefire) มากกว่า "สนธิสัญญาแห่งสันติภาพ" (peace treaty) เพราะมันให้พื้นที่หายใจแก่ผู้นำและนักการทูต และช่วยผ่อนคลายความกังวลของตลาด

การที่สองมหาอำนาจทางเศรษฐกิจของโลกหาเหตุผลที่จะกลับมาพูดคุยกันได้ถือเป็นชัยชนะเล็กน้อย แต่การแข่งขันเพื่ออำนาจในศตวรรษที่ 21ตั้งแต่อุปกรณ์ไมโครชิพ แร่หายาก ไปจนถึงเส้นทางเดินเรือจะยังคงอยู่ต่อไปนานกว่าการบริหารประเทศครั้งใด ๆ การแข่งขันระหว่างชาติของพวกเขาเป็นเรื่องเชิงโครงสร้าง ไม่ใช่เรื่องส่วนตัว

---

IMCT NEWS

ที่มา https://asiatimes.com/2025/10/trump-xi-and-the-politics-of-tactical-peace/