ขอบคุณภาพจาก RT

3/6/2024

หลายฝ่ายต่างจับตาว่า แอฟริกาใต้นับจากนี้ นโยบายต่างประเทศผันผวนแน่นอน  โดยเฉพาะการเข้าเป็นสมาชิก BRICS  หลังผลการเลือกตั้งชี้ชัด ประเทศกำลังเดินหน้าไปสู่การจัดตั้งรัฐบาลผสม

การเลือกตั้งในแอฟริกาใต้ที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม ( 2024 )  พรรค African National Congress หรือ ANC ไม่สามารถครองเสียงข้างมาก  ก่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนทางการเมืองครั้งใหญ่สุดในรอบ 30 ปี   แต่พรรคนี้ก็ยังคงได้ที่นั่งในสภามากที่สุด คือ 40%  จึงมีแนวโน้มจะจัดตั้งรัฐบาลผสม

เป็นเวลา 30 ปีมาแล้ว ที่พรรค ANC ครองเสียงข้างมากในสภา จึงกำหนดนนโยบายได้อย่างสบายทั้งในและนอกประเทศ  นโยบายต่างประเทศของรัฐบาลชุดที่ใกล้จะอำลา ภายใต้การนำของพรรค ANC  ล้วนเป็นนโยบายที่เลือกข้างอย่างชัดเจน เช่น การยื่นคดีฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ไปยังศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ เพื่อแสดงความไม่เห็นด้วยที่อิสราเอลบุกกาซ่า  แม้จะได้รับเสียงชื่นชม แต่แนวคิดนี้ก็อาจสร้างความแตกแยกให้แอฟริกาใต้  บางส่วนเป็นห่วงเศรษฐกิจมากขึ้น  ในขณะที่บางส่วนยังหนุนอิสราเอล

นักวิเคราะห์บางคนคาดการณ์ว่า นโยบายต่างประเทศน่าจะเป็นปัจจัยหนึ่งในการสรรหาพรรคที่มีแนวคิดสอดคล้องกันมาจัดตั้งเป็นรัฐบาลผสม  เพราะตลอด 30 ปีที่ผ่านมา ประชาคมโลกต่างรับรู้แล้วว่า แอฟริกาใต้มีจุดยืนตรงไหนในประเด็นภูมิรัฐศาสตร์   แอฟริกาใต้กลายเป็นผู้เล่นหลักในประเด็นการจัดวางอำนาจโลกใหม่  ผ่านการเข้าเป็นสมาชิก BRICS ซึ่งประกอบไปด้วยสมาชิกเริ่มต้นคือ บราซิล รัสเซีย อินเดีย จีน และแอฟริกาใต้   แล้วเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2024 ก็มีอีกสี่ชาติเข้าร่วม BRICS คือ อียิปต์ เอธิโอเปีย อิหร่าน และสหรัฐอาหรับเอมิเรสต์

แอฟริกาใต้ยังเป็นปากเป็นเสียงให้ทวีปแอฟริกา และประเทศในกลุ่มซีกโลกใต้โดยรวม  โดยเฉพาะหลังเกิดโรคระบาดครั้งใหญ่  แอฟริกาใต้ก็ออกมาพูดต่อต้านในประเด็นความไม่เท่าเทียมในการแจกจ่ายวัคซีนโควิด ทำให้กลุ่มประเทศที่มีรายได้น้อยและปานกลาง ได้รับวัคซีนไม่พอ   เพราะวัคซีนส่วนใหญ่ไปตุนอยู่ที่กลุ่มประเทศผู้ร่ำรวย

ตอนนี้ พรรค ANC มีสามทางเลือกในการจัดตั้งรัฐบาลผสม ทางเลือกแรกคือไปจับมือกับพรรค Democratic Alliance หรือ DA ซึ่งเป็นพรรคโปรตะวันตก  พรรค DA ได้ที่นั่งในสภา 21.7%  

ถ้าสองพรรคนี้จับมือกัน แน่นอนว่า ต้องโต้เถียงกันเรื่องอิสราเอลและความสัมพันธ์กับรัสเซีย เพราะตอนหาเสียง พรรค DA ชูจุดยืนหนุนยูเครน และไม่เอารัสเซีย  ส่วนประเด็นอิสราเอล พรรคนี้ออกแนวกลางๆ  ส่วนประเด็นการเข้าเป็นสมาชิก BRICS  พรรค DA ยังสงสัยในเรื่องนี้อยู่

ตอนที่มีการจัดประชุมสุดยอดผู้นำ BRICS ที่แอฟริกาใต้ เมื่อเดือนสิงหาคม 2023  ตัวแทนจากพรรค DA ที่คอยจับตานโยบายต่างประเทศของพรรค ANC วิจารณ์การประชุมนั้นว่า สิ้นเปลือง และเรียก BRICS ว่า เป็นกลุ่มที่ดูปลอมๆ 

ผู้นำพรรค DA ยังเคยเยือนยูเครนและแสดงความเห็นใจอีกด้วย  พรรค DA ยังเคยขับ สส.พรรคออกจากการร่วมเป็นคณะรัฐมนตรีเงา เพราะดันไปสนับสนุนปาเลสไตน์ ผู้นำพรรคยังปฏิเสธที่จะมองอิสราเอลว่า ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในกาซ่า โดยบอกว่า การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ถือเป็นเสรีภาพของมนุษย์อีกประการหนึ่ง

ถ้าจับมือกับ DA ไม่สำเร็จ  ทางเลือกสองของ พรรค ANC คือไปจับมือกับพรรค uMkhonto weSizwe Party หรือ MKP ซึ่งกวาดที่นั่งในสภา 14.66% พรรคนี้ แม้จะมีนโยบายต่างประเทศสอดคล้องกับพรรค ANC คือเป็นพวกเดียวกับรัสเซีย คิวบา และปาเลสไตน์ และให้แอฟริกาใต้ทำงานกับ BRICS ต่อไป แต่มีเงื่อนไข คือ จะต้องให้ ไซริล รามาโฟซา ประธานาธิบดีแอฟริกาใต้คนปัจจุบันออกไปเสีย  

และทางเลือกที่สามคือการไปจับมือกับพรรค Economic Freedom Fighters หรือ EFF ซึ่งได้เสียงในสภา 9.47%  พรรค EFF ไม่เพียงสนับสนุนปาเลสไตน์ แต่ยังชูจุดยืนให้ส่งอาวุธไปให้กลุ่มฮามาสเลยด้วยซ้ำ

แต่ไม่ว่า พรรค ANC จะจับมือกับพรรคไหน ก็เป็นอันรับประกันได้ว่า การดำเนินนโยบายต่างประเทศนับจากนี้ คงไม่ได้ขึ้นอยู่กับกระทรวงต่างประเทศแต่เพียงอย่างเดียวแล้ว เพราะความเป็นรัฐบาลผสม นั่นหมายถึงว่า ทุกกระทรวงของรัฐบาลล้วนมีความเห็นเกี่ยวกับนโยบายต่างประเทศได้ แม้ว่า พรรค ANC จะได้ครองเก้าอี้กระทรวงต่างประเทศก็ตาม  และพรรค ANC คงจะออกตัวแรงว่า สนับสนุนประเทศใด หรือ ต่อต้านประเทศใด ไม่ได้เต็มปากอีกต่อไป เพราะต้องเกรงใจอีกพรรคที่จับมือร่วมรัฐบาลอยู่

By IMCT News

อ้างอิงจาก https://theconversation.com/uncertain-times-for-south-africas-foreign-policy-as-country-heads-for-coalition-government-231452