ญี่ปุ่นกลับเข้าสู่เอเชียกลาง โตเกียวดันซัมมิตผู้นำ 5 ชาติ ปูกรอบความร่วมมือ AI–ทรัพยากร–โลจิสติกส์เชื่อมยุโรป

20-12-2025

   SCMP รายงานว่า รัฐบาลญี่ปุ่นเตรียมเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดร่วมกับผู้นำจาก 5 ประเทศในภูมิภาคเอเชียกลาง ณ กรุงโตเกียวในสัปดาห์นี้ ซึ่งนักวิเคราะห์มองว่าเป็นการส่งสัญญาณชัดเจนว่า "Japan is back" หรือการหวนคืนมาเป็นผู้เล่นหลักในภูมิภาคที่มีการแข่งขันสูงระหว่างมหาอำนาจโลก ทั้งในด้านอิทธิพลทางการเมือง แร่ธาตุยุทธศาสตร์ และเส้นทางขนส่งสินค้า

กรอบความร่วมมือใหม่: AI และความมั่นคงทางทรัพยากร

  การประชุมสุดยอดระหว่างญี่ปุ่นกับคาซัคสถาน (Kazakhstan), อุซเบกิสถาน (Uzbekistan), ทาจิกิสถาน (Tajikistan), คีร์กีซสถาน (Kyrgyzstan) และเติร์กเมนิสถาน (Turkmenistan) ที่จะมีขึ้นในวันศุกร์และเสาร์นี้ คาดว่านายกรัฐมนตรี Sanae Takaichi (ซานาเอะ ทากาอิจิ) จะบรรลุข้อตกลงในการจัดตั้งกรอบความร่วมมือด้านปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อนำเทคโนโลยีมาใช้ในการพัฒนาแหล่งแร่ธาตุและการสร้างห่วงโซ่อุปทานที่มีความมั่นคง

นอกจากนี้ ญี่ปุ่นยังเตรียมสนับสนุนการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานสำหรับเส้นทางขนส่งที่เชื่อมต่อเอเชียกลางสู่ยุโรปผ่านทะเลแคสเปียน (Caspian Sea) ซึ่งถือเป็นเส้นทางยุทธศาสตร์สำคัญที่ช่วยให้ประเทศเหล่านี้สามารถกระจายสินค้าไปทั่วโลกได้โดยไม่ต้องพึ่งพาเส้นทางผ่านรัสเซีย

การทูต C5+1: ญี่ปุ่นผู้บุกเบิกที่หวนคืนสนาม

  แม้ว่ากรอบความร่วมมือ "Central Asia plus Japan" จะถูกริเริ่มมาตั้งแต่ปี 2004 ก่อนที่มหาอำนาจอย่างสหรัฐฯ, จีน หรือสหภาพยุโรปจะหันมาใช้รูปแบบ "5+1" แต่บทบาทของญี่ปุ่นในช่วงที่ผ่านมากลับอยู่ในสภาวะนิ่งเฉย การประชุมสุดยอดครั้งนี้จึงเป็นการยกระดับความสัมพันธ์สู่ระดับผู้นำ ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งในภูมิภาคที่ถูกมองว่าเป็น "หลังบ้าน" ของ China และ Russia

   ความเคลื่อนไหวนี้เกิดขึ้นหลังจากที่ประธานาธิบดี Donald Trump (โดนัลด์ ทรัมป์) เพิ่งเปิดทำเนียบขาวต้อนรับผู้นำกลุ่ม C5 เมื่อเดือนที่ผ่านมา รวมถึงประธานาธิบดี Xi Jinping (สี จิ้นผิง) ของจีนที่เพิ่งลงนามในข้อตกลงเส้นทางสายไหม (Belt and Road Initiative) 12 ฉบับเมื่อ เดือนมิถุนายน

ทางเลือกใหม่: หุ้นส่วนที่ไม่บีบบังคับ

   ผู้เชี่ยวชาญจากมหาวิทยาลัย Tsukuba ระบุว่า จุดเด่นของญี่ปุ่นในเอเชียกลางคือการเป็น "หุ้นส่วนที่สร้างความเชื่อมั่นและไม่บีบบังคับ" (Non-coercive partner) ซึ่งต่างจากมหาอำนาจอื่นที่มักเน้นเรื่องความมั่นคงหรือการเมืองเป็นหลัก โดยญี่ปุ่นมุ่งเน้นไปที่การสร้างสถาบัน การพัฒนาบุคลากร และโครงสร้างพื้นฐานที่มีคุณภาพผ่านความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาอย่างเป็นทางการ (ODA)

   จากมุมมองของประเทศเอเชียกลาง ญี่ปุ่นถือเป็นตัวเลือกในการ "กระจายความเสี่ยง" เพื่อหลีกเลี่ยงการพึ่งพาประเทศใดประเทศหนึ่งมากเกินไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยามที่กลุ่มประเทศเหล่านี้ต้องการยกระดับเทคโนโลยีและทันสมัยอุตสาหกรรม มากกว่าการเป็นเพียงแหล่งวัตถุดิบหรือพลังงาน

   บทสรุป: การประชุมสุดยอดในกรุงโตเกียวครั้งนี้ไม่ได้เป็นเพียงเหตุการณ์เชิงสัญลักษณ์ แต่เป็นการตอกย้ำว่าญี่ปุ่นพร้อมจะกลับมาเป็นตัวกลางเชื่อมต่อเอเชียกลางเข้ากับระเบียบโลกที่เสรีและมั่นคง ท่ามกลางการแข่งขันทางภูมิรัฐศาสตร์ที่รุนแรง โดยเน้นความยั่งยืนและความโปร่งใสทางการเงินเป็นสำคัญ

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.scmp.com/week-asia/economics/article/3336861/japan-back-central-asia-new-summit-ai-minerals-and-transport?module=perpetual_scroll_1_RM&pgtype=article